Bình luận trên được đô đốc Michelle Howard, phó tư lệnh hải quân Mỹ đưa ra tại Triển lãm phòng thủ biển quốc tế, đang diễn ra tại Singapore, và được Tạp chí phố Wall đăng tải. Bình luận này “càng gia tăng thêm sức ép với Trung Quốc trong việc đối diện với sự chỉ trích quanh việc nước này xây dựng các đảo nhân tạo trong vùng biển tranh chấp”, tờ báo trên bình luận.

“Tôi cho rằng giờ là lúc để Trung Quốc nói về ý nghĩa hoạt động lấn biển của họ”, bà Howard nói. “Từ quan điểm của tôi, không ai tin rằng họ đang xây một khu nghỉ dưỡng ở đó. Do vậy phải có ai đó giải thích họ đang dựng lên cái gì ở ngoài đó”.

Theo ước tính của Mỹ, đến nay Trung Quốc đã mở rộng các rạn san hô nhân tạo trong khu vực quần đảo Trường Sa lên 8 km², gấp 4 lần năm ngoái. Diện tích đất được mở rộng thêm đủ lớn để đón các máy bay quân sự, có thể giúp nước này mở rộng ảnh hưởng xuống các vùng biển đang có nhiều nước tuyên bố chủ quyền.

Cũng tại triển lãm này, vị phó tư lệnh hải quân khẳng định sẵn sàng hỗ trợ các nước ASEAN trong các hành động chung nhằm bày tỏ sự đoàn kết trước Trung Quốc. “Nếu các nước ASEAN muốn đoàn kết cùng nhau và làm gì đó để cho thấy mục tiêu thống nhất của mình, chúng tôi sẽ ủng hộ việc đó”.

Đây là tuyên bố mới nhất của lãnh đạo hải quân Mỹ, kêu gọi các quốc gia ASEAN cùng hành động để chứng tỏ sự đoàn kết trước các hành vi ngang ngược của Trung Quốc.

Hồi tháng 3, phó đô đốc Robert Thomas, tư lệnh toàn bộ các lực lượng hải quân Mỹ tại Tây Thái Bình Dương, đã phát biểu tại một hội nghị của lãnh đạo 10 quốc gia ASEAN rằng, Mỹ sẽ ủng hộ nếu ASEAN tiến hành tuần tra chung trên Biển Đông.

“Nếu các thành viên ASEAN có ý định đi đầu trong việc tổ chức một hành động nào đó theo hướng này, hãy tin tưởng rằng, hạm đội 7 của Mỹ sẵn sàng ủng hộ”, đô đốc Thomas khẳng định.

Tuyên bố của bà Howard là một trong số rất nhiều ý kiến chỉ trích hoạt động xây đảo nhân tạo trái phép của Trung Quốc trên Biển Đông, nơi Bắc Kinh tuyên bố sở hữu hầu như toàn bộ dù không có cơ sở pháp lý.

Trong bài viết đăng tải ngày 18/5, nhân chuyến đi Bắc Kinh của ngoại trưởng Mỹ John Kerry, tờ Foreign Policy đã dẫn ý kiến của nhiều quan chức quân sự ngoại giao và quân sự Mỹ, bày tỏ lo ngại việc xây dựng các đảo nhân tạo này sẽ đem đến cho Trung Quốc “các căn cứ quân - dân sự lâu dài cho các chiến dịch nhằm củng cố sự hiện diện đáng kể trong vùng tranh chấp”.

“Chúng ta đang thấy một sự củng cố quan điểm và sự khởi đầu của một cuộc đối đầu lớn hơn nhiều giữa Trung Quốc và Mỹ trên Biển Đông”, Brad Glosserman, một chuyên gia châu Á tại Trung tâm nghiên cứu chiến lược cho biết.