Phức tạp ở Biển Đông tiềm ẩn bất ổn cho Châu Á – Thái Bình Dương

“Cách đây 40 năm, tôi tin rằng tại Australia, hai từ “Việt Nam” thường được liên tưởng đến cuộc chiến tranh khốc liệt, đau thương, mất mát. Nhưng thật vui mừng là đến ngày nay, trong năm 2014, trong số 8 triệu khách quốc tế đến thăm viếng, du lịch tại Việt Nam đã có hơn 300 ngàn người bạn Australia” - Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã mở đầu bài phát biểu với những hình ảnh nói lên sự thay đổi mạnh mẽ của Việt Nam sau 30 năm Đổi mới, mở cửa và chuyển đổi thành công nền kinh tế.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nêu rõ, từ một nước nghèo, kém phát triển, bị tàn phá nặng nề của chiến tranh ngoại xâm, Việt Nam đã vươn lên trở thành quốc gia đang phát triển có thu nhập trung bình; có quan hệ ngoại giao song phương với 185 quốc gia, là thành viên tích cực của trên 70 tổ chức quốc tế, đóng góp có trách nhiệm trong hoạt động của nhiều tổ chức, diễn đàn đa phương và đang chủ động, tích cực hội nhập quốc tế.

Việt Nam còn là địa điểm đầu tư, kinh doanh với gần 18 ngàn dự án đầu tư nước ngoài đến từ hơn 100 nước và vùng lãnh thổ, với tổng vốn đăng ký gần 300 tỉ USD; đồng thời đang đi đầu trong hoàn thành lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN 2015 - cộng đồng kinh tế năng động với hơn 600 triệu dân, có GDP trên 2.400 tỷ USD.

“Chúng tôi đang hoàn thiện Nhà nước pháp quyền, phát huy mạnh mẽ quyền tự do, dân chủ của người dân, doanh nghiệp; hình thành đồng bộ thể chế kinh tế thị trường; cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất, hiệu quả và sức cạnh tranh; phát triển văn hoá và thực hiện tiến bộ công bằng xã hội, cải thiện đời sống nhân dân; bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu; hướng tới đạt mục tiêu 2016-2020 tăng trưởng GDP bình quân 6,5-7%/năm” - Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng chia sẻ.

Thảo luận tại đây, ông Richard Broinowski, Chủ tịch Viện Nghiên cứu Quan hệ Quốc tế Australia thuộc bang New South Wales, nguyên Đại sứ Australia tại Việt Nam giai đoạn 1983-1986 cho biết ông ngưỡng mộ trước những gì mà Việt Nam đã làm được khi chứng kiến những gì đất nước này đã phải đối mặt cách đây hơn 30 năm. Không chỉ phát triển kinh tế, Việt Nam còn làm rất tốt khi hội nhập thành công với thế giới và trở thành thành viên của nhiều tổ chức quốc tế quan trọng.

“Chúng tôi khâm phục trước thành công của Việt Nam trong việc định hình lại hình ảnh của mình sau những năm tháng vô cùng khó khăn và bị bao vây, cấm vận” - ông Richard Broinowski chia sẻ.

Về những vấn đề an ninh khu vực, một vấn đề được các học giả quan tâm, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh, khu vực châu Á - Thái Bình Dương đóng góp gần 55% GDP toàn cầu và là động lực tăng trưởng của kinh tế thế giới, đồng thời có vai trò rất quan trọng trong tiến trình hình thành trật tự thế giới trong tương lai. Tuy nhiên, khu vực này đang tiềm ẩn những bất ổn do những diễn biến phức tạp của các điểm nóng và hiện vấn đề đang nhận được nhiều sự quan tâm của công luận quốc tế, khu vực là tình hình diễn biến phức tạp ở Biển Đông.

“Chúng tôi cho rằng hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông là lợi ích chung của các nước trong và ngoài khu vực. Đây là nơi có tuyến hàng hải quốc tế, với khoảng 50% hàng hóa vận chuyển đường biển của toàn cầu. Những bất ổn, căng thẳng hiện nay chỉ có thể giải quyết khi tất cả các nước, nhất là các nước trực tiếp có yêu sách chủ quyền ở Biển Đông, đều phải nghiêm túc tuân thủ luật pháp quốc tế, Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982, kiềm chế không có hành động đơn phương làm phức tạp thêm tình hình, không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm xây dựng Bộ quy tắc ứng xử (COC)” - Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phát biểu.

Đánh giá cao khái niệm “Lòng tin chiến lược” được Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đưa ra tại Diễn đàn an ninh khu vực Shangri-la năm 2012, Giáo sư Carl Thayer, Học viện Quốc phòng Australia cho rằng ông ấn tượng với khái niệm lòng tin chiến lược khi đây được coi là yếu tố quan trọng để bảo đảm hòa bình, ổn định trong khu vực.

Đồng thời, ông Carl Thayer tỏ ra quan ngại trước những khó khăn trong việc xây dựng lòng tin chiến lược ở khu vực. Ông cũng đề nghị Việt Nam cho biết quan điểm của mình về xây dựng lòng tin chiến lược cũng như cách thức xử lý những bất ổn về môi trường an ninh khu vực.

Đề cập vấn đề này, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nêu rõ, để duy trì hòa bình, ổn định ở khu vực một cách bền vững, mỗi quốc gia, dù lớn, hay nhỏ, bên cạnh việc chăm lo lợi ích của riêng mình, đều phải quan tâm đến các vấn đề chung của khu vực, thế giới và lợi ích chính đáng của các nước khác. Đây là nền tảng nhận thức cơ bản để thúc đẩy các cơ chế hợp tác, xây dựng lòng tin, giải quyết bất đồng bằng biện pháp hòa bình, phù hợp với Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế. Các nước cần đề cao hơn nữa vai trò của các thể chế đa phương và cùng chung tay góp sức xây dựng một cấu trúc và thể chế của khu vực ổn định và bền vững.

Trong cấu trúc đó, ASEAN cần tiếp tục khẳng định vai trò trung tâm, dẫn dắt, kết nối chặt chẽ và xây dựng lòng tin chiến lược giữa tất cả các đối tác liên quan - đó là một sự tin cậy lẫn nhau bền vững lâu dài trên cơ sở luật pháp quốc tế, tôn trọng độc lập chủ quyền, lợi ích chính đáng của nhau, hợp tác bình đẳng cùng có lợi, cùng phát triển.

“Hòa bình, ổn định là mong muốn tha thiết, là khát vọng cháy bỏng của mỗi con người, mỗi quốc gia và cả nhân loại. Để có hòa bình, ổn định thì một nhân tố có ý nghĩa quyết định là phải xây dựng được lòng tin chiến lược. Nếu không xây dựng được lòng tin chiến lược thì việc bảo đảm cho hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn của nhân loại là rất mong manh” - Thủ tướng phát biểu.

Về quan điểm giải quyết tranh chấp, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tái khẳng định Việt Nam luôn kiên trì chủ trương giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình, trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế và các chuẩn mực ứng xử ở khu vực. Trong khi khẳng định và kiên quyết đấu tranh bảo vệ chủ quyền lãnh thổ thiêng liêng của đất nước theo đúng Luật pháp quốc tế, Việt Nam luôn chủ động ứng xử phù hợp và tranh thủ mọi cơ hội để làm giảm căng thẳng, khôi phục lòng tin, thúc đẩy hợp tác hữu nghị, nỗ lực đối thoại nhằm tìm kiếm một giải pháp cơ bản, lâu dài mà các bên đều có thể chấp nhận được cho vấn đề Biển Đông.

“Chúng tôi chân thành cảm ơn và mong các bạn tiếp tục có tiếng nói tích cực, khách quan, đóng góp thiết thực cho hòa bình, an ninh, hữu nghị, hợp tác và phát triển của khu vực. Việt Nam ủng hộ Australia đóng vai trò lớn hơn trong cấu trúc khu vực đang định hình. Chúng tôi mong muốn hợp tác chặt chẽ cùng Australia và các nước đối tác để xây dựng một châu Á phát triển năng động, liên kết sâu sắc, trong một môi trường hòa bình, an ninh, ổn định, hợp tác cùng phát triển, cùng thịnh vượng” - Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phát biểu.

Quan hệ Việt Nam – Australia đang căng tràn sức sống

Đề cập quan hệ Việt Nam - Australia, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho biết trong nhiều năm qua, nước này luôn nằm trong nhóm 10 bạn hàng thương mại lớn nhất của Việt Nam. Kim ngạch thương mại hai chiều từ 3 tỷ  USD năm 2000, tăng lên hơn 6,5 tỉ USD năm 2015. Việt Nam đã trở thành điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư Australia với 320 dự án FDI, giá trị hơn 1,65 tỉ USD. Bên cạnh đó, quan hệ hai nước còn được xây dựng trên nền tảng vững chắc của những kết nối văn hóa, giáo dục, nhân văn bền chặt.

Cộng đồng hơn 300 ngàn Việt kiều và hơn 30 ngàn du học sinh Việt Nam đang sinh sống, học tập tại Australia là cầu nối quan trọng, góp phần tăng cường hiểu biết về văn hóa, lịch sử, phong tục, truyền thống tốt đẹp giữa hai nước.

“Australia là đối tác lớn nhất của Việt Nam ở phía Nam bán cầu. Quan hệ giữa hai nước từng trải qua nhiều cung bậc. Kể từ khi thiết lập quan hệ đối tác toàn diện năm 2009, hợp tác giữa hai nước đã phát triển mạnh mẽ, toàn diện trên nhiều lĩnh vực, chính trị, đối ngoại kinh tế, giáo dục, văn hóa… bao gồm cả những hiệp định về hợp tác quốc phòng, an ninh, thể hiện sự tin cậy, sự chín muồi trong quan hệ đối tác giữa hai nước chúng ta. Đến hôm nay, chúng ta vui mừng thấy rằng quan hệ hai nước Việt Nam và Australia là mối quan hệ đã được thử thách và đang căng tràn sức sống” - Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phát biểu.