Giàn khoan HD-981 của Trung Quốc.

Hãng thông tấn AP đã có bài viết vạch mặt các ý đồ của Trung Quốc khi đưa giàn khoan trái phép vào vùng biển Việt Nam. Dưới đây là nội dung bài viết này.

1. Tại sao Trung Quốc làm vậy?

Trung Quốc đơn phương tuyên bố chủ quyền hầu như toàn bộ Biển Đông và đã bắt đầu hành động về các kế hoạch nhằm khoan thăm dò dầu mỏ và khí đốt bên dưới các vùng biển này. Các động thái này của Bắc Kinh có thể là một phép thử đối với khả năng và quyết tâm bảo vệ chủ quyền lãnh thổ của Việt Nam, cũng như khẳng định của Washington về tự do hàng hải tại khu vực vốn được xem là "vùng biển nóng" của thế giới.

2. Giàn khoan đặt ở đâu?

Trung Quốc đã hạ đặt trái phép giàn khoan tại vùng biển cách bờ biển Việt Nam chỉ khoảng 120 hải lý. Việt Nam khẳng định rằng vùng biển này hoàn toàn nằm trong vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của mình. Còn lập luận của Trung Quốc dựa trên tuyên bố đơn phương về chủ quyền đối với hầu hết Biển Đông.

3. Các lý lẽ pháp lý là gì?

Động thái của Trung Quốc đi ngược với tình thần của các công ước Liên hợp quốc và các thỏa thuận mà Bắc Kinh đã ký kết với các quốc gia Đông Nam Á, vốn kêu gọi các nước không đơn phương tiến hành các hành động làm leo thang tranh chấp hoặc làm tổn hại tới một nghị quyết đối với các tuyên bố chủ quyền tranh chấp. Bắc Kinh đã phớt lờ các cam kết trong quá khứ, đồng thời bác bỏ các kêu gọi về trung gian hòa giải.

4. Tại sao diễn ra vào thời điểm này?

Trung Quốc bao biện rằng giàn khoan là bước đi thông thường và hợp lô-gích của một chương trình thăm dò dầu mỏ được lên kế hoạch từ lâu. Tuy nhiên, việc triển khai giàn khoan diễn ra ngay sau chuyến thăm châu Á của Tổng thống Mỹ Barack Obama, trong đó ông chỉ trích các động thái của Trung Quốc đối với các tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông và Hoa Đông. Bên cạnh kế hoạch của Mỹ nhằm tăng cường sự hiện diện tại châu Á, các bình luận của ông Obama đã khiến Bắc Kinh hoàn toàn không hài lòng.

Việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan cũng diễn ra ngay trước hội nghị thượng đỉnh vào cuối tuần này của ASEAN, cũng bao gồm Việt Nam và Philippines, vốn có tuyên bố chủ quyền chồng lấn với Trung Quốc ở Biển Đông. Trước đó, Bắc Kinh thường xuyên bị cáo buộc can thiệp vào ASEAN, chủ yếu là để thực hiện chiến lược ngăn cản khối này đi đến một mặt trận thống nhất nhằm chống lại các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc.

5. Mục tiêu cốt lõi của Trung Quốc là gì?

Mục tiêu cốt lõi của Trung Quốc là để hất Mỹ khỏi vị thế cường quốc quân sự chiếm ưu thế trong khu vực và lôi kéo các láng giềng vào quỹ đạo kinh tế và văn hóa của Bắc Kinh. Các biện pháp bằng vũ lực nhằm khẳng định các tuyên bố chủ quyền ở Biển Đông giúp Trung Quốc xây dựng tầm ảnh hưởng và ít có khả năng Bắc Kinh chịu lùi bước trước những khiếu nại và không nhượng bộ trong các vấn đề lãnh thổ.

6. Việt Nam phải làm gì?

Việt Nam cần tranh thủ sự ủng hộ của quốc tế để chống lại Trung Quốc với tư cách là một kẻ xâm lược - các cáo buộc vốn nhận được sự ủng hộ của nhiều nước trong khu vực và cả Mỹ. Giống Philippines, Việt Nam có thể theo đuổi một thách thức pháp lý chống lại các tuyên bố chủ quyền vô lý của Trung Quốc để giúp buộc Bắc Kinh phải rút giàn khoan ra khỏi thềm lục địa Việt Nam.