Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Reuters.

Lo ngại về một cuộc chiến tranh thương mại Mỹ - Trung đang gia tăng nhanh chóng sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump cảnh báo 450 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc, tức gần như toàn bộ hàng nước này xuất sang Mỹ, có thể bị đánh thuế cao hơn. Phản ứng trước lời đe dọa mà họ cho là không khác gì hành vi "tống tiền" của Trump, Bắc Kinh tuyên bố sẽ đáp trả bằng những biện pháp tương xứng.

Không ít người cho rằng nếu một cuộc chiến tranh thương mại bùng nổ, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ là người chiến đấu bền bỉ hơn và giành chiến thắng trước một Donald Trump đầy bất ổn và không kiên định.

Sau cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ và lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un ngày 12/6 ở Singapore, giới quan sát hầu hết nhận định kết quả của hội nghị chỉ mang ý nghĩa biểu tượng và Trump đã "cho nhiều hơn nhận" khi đồng ý tham gia cuộc gặp.

Gần như tất cả mọi người, từ giới phê bình cho tới các nhà phân tích, đều mỉa mai Trump là một lãnh đạo ngây thơ và non kém, không có bất kỳ am hiểu nào về cách thế giới toàn cầu hóa hoạt động.

Tuy nhiên, theo nhà báo, người dẫn chương trình truyền hình, cây bút Michael Chugani từ South China Morning Post, tất cả những thứ trên không phải điều mà ông chủ Nhà Trắng quan tâm.

"Trump muốn thế giới hoạt động theo cách của ông. Những ai từ chối sẽ được chỉ cho lối ra nhanh nhất. Ông làm vững chãi thêm sự cứng rắn vốn có bằng lực lượng quân đội mạnh mẽ nhất thế giới, nền kinh tế lớn nhất thế giới, nền khoa học công nghệ phát triển nhất thế giới và xã hội giàu có bậc nhất thế giới", Chugani bình luận.

Tuy nhiên, sức mạnh lớn hơn cả của Trump không phải đến từ nút bấm hạt nhân mà đến từ những người ủng hộ trung thành. Tỷ lệ ủng hộ Tổng thống Trump trong nhóm các cử tri đảng Cộng hòa đạt 90%. Họ sẵn sàng làm theo ông, chỉ cần một dòng tweet.

Logic của Trump

Theo Chugani, những ai kết luận rằng Kim Jong-un đã chiến thắng và Tập Cận Bình sẽ thắng, họ đều đang sử dụng những logic của thời kỳ chưa có Trump. Bước chân vào Nhà Trắng, Trump đã xô đổ tất cả các logic xưa cũ. Với ông, logic duy nhất là "phát ngôn một điều, làm điều trái ngược, làm lại, rồi tiếp tục thực hiện những điều gì đó không liên quan".

"Làm sao chiến thắng được khi bạn không thể đánh giá hay phán đoán ý đồ của một đối thủ 'tắc kè', người luôn biến hóa, thay đổi từ hình dạng này sang hình dạng khác? Đấy là lý do giới lãnh đạo Trung Quốc nói họ không thể biết Trump muốn thỏa thuận thương mại ra sao. Đấy là lý do Kim Jong-un phải tới Trung Quốc ba lần để tham vấn với Tập Cận Bình", cây bút từ SCMP nhấn mạnh.

Khi đã hết các lựa chọn đáp trả về thuế, Bắc Kinh có thể dùng đến cách kêu gọi người dân tẩy chay hàng hóa Mỹ, như họ từng làm với Nhật Bản hay Hàn Quốc. Nhưng một dòng tweet của Trump cũng sẽ lôi kéo được hơn 50 triệu người theo dõi ông trên Twitter tẩy chay hàng Trung Quốc, chưa kể những người ủng hộ khác.

Giới chuyên gia cảnh báo Trung Quốc có thể gây khó dễ cho các công ty Mỹ tại nước này trong cuộc đối đầu về thương mại với Mỹ. Song Trump cũng hoàn toàn có khả năng làm điều tương tự với các công ty Trung Quốc ở Mỹ. Chính quyền Trump từng khiến tập đoàn viễn thông khổng lồ của Trung Quốc ZTE tê liệt với các biện pháp trừng phạt cứng rắn. Ông sau đó tuyên bố táo bạo rằng sẽ chừa một con đường cho ZTE để cứu vãn việc làm Trung Quốc nhằm giúp Chủ tịch Tập Cận Bình.

Đây là một chiến lược khôn ngoan khác giúp Trump có thêm đòn bẩy lợi thế cùng lúc trong cuộc chiến tranh thương mại với Trung Quốc và đàm phán phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên, Chugani nhận xét. Nếu Bắc Kinh không nhún nhường, Trump sẵn sàng khiến việc làm của Trung Quốc và số phận ZTE rơi xuống vực thẳm.

Theo Chugani, chiến lược ngoại giao của Trump đang ngày càng trở nên khó đoán. Ông không cho rằng việc Trump ra lệnh ngừng tập trận chung với Hàn Quốc là cách để Tổng thống Mỹ đền đáp cam kết phi hạt nhân hóa mơ hồ từ lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un. Quyết định ngừng tập trận dường như là một quân bài mặc cả khác trong tay ông chủ Nhà Trắng.

Nếu Kim Jong-un không cho thấy những bằng chứng có thể xác minh về nỗ lực phi hạt nhân hóa, lãnh đạo Triều Tiên sẽ lại trở thành "người tên lửa bé nhỏ" phải đương đầu với "lửa giận" từ Mỹ. Các cuộc tập trận sẽ được nối lại, thậm chí trên quy mô lớn hơn.

Quay về vấn đề thương mại, Chugani đánh giá dù Trump không ít lần đưa ra những chiến lược sai lầm, việc ông đòi hỏi một sự thay đổi từ Trung Quốc là hoàn toàn đúng đắn.

Thị trường Mỹ hiện tự do hơn so với Trung Quốc. Các công ty Trung Quốc hầu hết đều có thể thoải mái làm ăn, kinh doanh trên đất Mỹ. Tuy nhiên, các công ty Mỹ lại phải vượt qua nhiều trở ngại và đối diện nguy cơ đánh mất công nghệ khi đầu tư vào Trung Quốc.

Theo Chugani, chia cắt các gia đình nhập cư lậu ở biên giới là hành động mang đến cảm giác không có tình người. Sự phản đối mạnh mẽ trong công chúng Mỹ là bằng chứng cho thấy lòng trắc ẩn của họ. Nhưng Trump không sai khi muốn trấn áp nạn nhập cư trái phép. Australia thậm chí còn không cho phép người nhập cư trái phép đặt chân vào nước này.

"Rất dễ để ghét Trump. Nhưng nếu vượt qua được sự căm ghét, bạn sẽ thấy nhiều chính sách ông thực hiện, từ thương mại đến bảo vệ biên giới, đều có lý của nó", Chugani cho hay.