Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis phát biểu tại Đối thoại Shangri-La 2018 - Ảnh: REUTERS

Phát biểu trong phiên thảo luận toàn thể đầu tiên tại Đối thoại Shangri-La ngày 2-6, ông Mattis khẳng định Trung Quốc đang quân sự hóa ở Biển Đông, đồng thời cam kết thắt chặt quan hệ quốc phòng với các đồng minh.

Bộ trưởng Mattis cho rằng việc triển khai các hệ thống vũ khí tại các đảo nhân tạo ở Biển Đông được Trung Quốc thực hiện để đe dọa và ép các nước khác trong khu vực.

Ông nhắc tới việc Trung Quốc triển khai tên lửa chống tàu, tên lửa đất đối không, các thiết bị gây nhiễu điện tử... trên đảo Phú Lâm (thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam).

"Bất chấp các tuyên bố ngược lại từ Trung Quốc, việc triển khai các hệ thống vũ khí này liên quan trực tiếp tới mục đích quân sự, cho mục đích đe dọa và ép uổng", Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ nói.

Sau những gì đã làm ở Biển Đông, Trung Quốc đang khiến nhiều người phải đặt dấu hỏi về động cơ lớn hơn của Bắc Kinh, ông Mattis nói.

Trong một giọng điệu nhẹ nhàng hơn, ông Mattis cho biết Mỹ sẽ tiếp tục theo đuổi một mối quan hệ dựa trên kết quả với Trung Quốc, nhưng đồng thời sẽ cạnh tranh mạnh mẽ "ở những nơi mà chúng tôi phải làm thế".

Đây là nội dung trong phần trình bày về sự lãnh đạo của Mỹ trong vấn đề an ninh ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương của ông Mattis.

Tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường USS Higgins (DDG-76) của Mỹ, môt trong hai tàu chiến Mỹ vừa triển khai để thách thức chủ quyền vô lý của Trung Quốc ở Hoàng Sa - Ảnh: HẢI QUÂN MỸ

Người đứng đầu Lầu Năm Góc dành thời gian để vạch ra chiến lược của Mỹ đối với khái niệm an ninh mới này, không lâu sau khi Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương của Mỹ đổi tên thành Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Trong những ưu tiên này, Mỹ không ngại chạm vào một trong những vấn đề nóng bỏng nhất giữa Washington và Bắc Kinh: Đài Loan.

Theo kế hoạch xây dựng năng lực cho đồng minh, ông Mattis nói rằng Mỹ đang thực hiện những thay đổi tiến bộ hơn trong quan hệ đồng minh với Nhật Bản và Hàn Quốc.

Ngoài ra, Mỹ sẽ tiếp tục cung cấp thiết bị quân sự và sự hỗ trợ dành cho Đài Loan, trong khi sẽ phản đối bất kỳ nỗ lực nào ngăn chặn điều đó.

Trong phần hỏi đáp sau đó, một đại diện trong phái đoàn Trung Quốc đặt câu hỏi cho ông Mattis, đề nghị bình luận về những ý kiến cho rằng Mỹ đang thực hiện tuần tra "thách thức" Trung Quốc.

Đáp lại, ông Mattis khẳng định Mỹ không xem đó là các hành động quân sự, mà là thực thi tự do hàng hải cho toàn bộ các quốc gia, vì một vùng biển tự do.