Trung Quốc tổ chức triển lãm về đường sắt cao tốc tại Thủ đô Kuala Lumpur mà Bắc Kinh sẽ tài trợ cho Malaysia hơn 13 tỷ USD  để xây dựng.

Cựu Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad ngày 2-11 đã bày tỏ quan ngại rằng, việc chính quyền nước này quá lệ thuộc vào các khoản vay đến từ một nguồn duy nhất là Trung Quốc có thể tác động xấu đến chủ quyền của quốc gia này.

Lời cảnh báo này được ông Mahathir, nhà lãnh đạo từng gắn với thành công đưa Malaysia trở thành một “con hổ” kinh tế ở Đông Nam Á, đưa ra trong một cuộc họp của ban lãnh đạo đảng Parti Pribumi Bersatu Malaysia (PPBM) mà ông đang giữ vai trò Chủ tịch.

Sự lo ngại và cảnh báo của ông Mahathir diễn ra chỉ một ngày sau khi đương kim Thủ tướng Najib Razak trong chuyến thăm chính thức 6 ngày tới Trung Quốc đã chứng kiến các lễ ký 14 thỏa thuận hợp tác kinh tế trị giá tới 143,64 tỷ ringgit (khoảng 34,4 tỷ USD).

Trong đó, đáng chú ý có thỏa thuận về việc Bắc Kinh sẽ rót hơn 13 tỷ USD tín dụng ưu đãi cho dự án đường sắt cao tốc dài 600 km nối Kuala Lumpur với thành phố ven biển Tumpat.

Cựu Thủ tướng Malaysia lo ngại “củ cà rốt” kinh tế của Trung Quốc sẽ đẩy Malaysia nói riêng cũng như nhiều quốc gia ASEAN nói chung ngày càng xa rời các giá trị truyền thống của mình. Giá trị ấy là sự độc lập tự chủ cũng như sự đoàn kết và đồng thuận trong ASEAN trong việc xem xét và quyết định các vấn đề liên quan tới từng quốc gia thành viên và cả hiệp hội.

Ông Mahathir chỉ rõ rằng  Trung Quốc đang cố chia rẽ nội khối, làm suy yếu vai trò trung tâm của ASEAN trong việc giải quyết các vấn đề chung của khu vực. Bởi Bắc Kinh muốn giải quyết vấn đề về yêu sách chủ quyền vô lý của nước này trên Biển Đông theo cách riêng rẽ giữa họ và các nước liên quan hơn là ASEAN với tư cách là tổ chức đại diện của khu vực.

Toan tính tách rời từng “chiếc đũa” khỏi “bó đũa” ASEAN đã được cảnh báo từ khi Trung Quốc đẩy mạnh thực hiện yêu sách phi lý “đường lưỡi bò” 9 đoạn hòng đòi chủ quyền với 80% diện tích Biển Đông, vùng biển chiến lược trọng yếu với nhiều quốc gia ASEAN. Sự trỗi dậy mạnh mẽ để trở thành cường quốc kinh tế thứ hai thế giới đã tạo điều kiện cho Trung Quốc dư dả tiền bạc để tung ra những dự án tài trợ “khó cưỡng” với không ít quốc gia ASEAN.

Mới đây nhất, việc chính quyền Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte để ngỏ  chính sách “xoay trục” rời bỏ quan hệ đồng minh truyền thống lâu đời với Mỹ nhằm tăng cường hợp tác với Trung Quốc được cho là có tác động rất lớn từ lý do kinh tế, thể hiện qua chuyến công du “bội thu” của ông Duterte đến Bắc Kinh với các hợp đồng kinh tế tới 13,5 tỷ USD.

Trước đó, những quan điểm cùng quyết định “khó hiểu” của Campuchia trong các vấn đề liên quan tới lập trường chung của ASEAN về Biển Đông cũng được đưa giới quan sát cho rằng có “bóng dáng” Bắc Kinh ở phía sau.

Vội “bập” vào những “miếng bánh” kinh tế của Trung Quốc có thể giúp giải quyết các vấn đề hay khó khăn kinh tế cấp bách, trước mắt, nhưng về lâu dài có thể để lại những hậu họa khó lường. Một trong những hậu họa nguy hiểm nhất như cựu Thủ tướng Malaysia Mahathir lên tiếng cảnh báo là sự lệ thuộc, mà một khi đã lệ thuộc thì thật khó để có tiếng nói và quan điểm thể hiện độc lập, tự chủ của quốc gia.