Tham vọng phát triển “bộ pin hạt nhân di động”

Tờ South China Morning Post (SCMP) ngày 11/10 đưa tin Viện Công nghệ an toàn năng lượng hạt nhân (INEST) thuộc Viện Khoa học Trung Quốc đang phát triển nhà máy điện hạt nhân nhỏ nhất thế giới và hệ thống này có thể được đặt trên một đảo tranh chấp ở Biển Đông trong 5 năm tới.

Theo South China Morning Post, các nhà nhiên cứu Trung Quốc đang đầu tư rất nhiều nguồn lực để hiện thực hóa tham vọng phát triển “bộ pin hạt nhân di động” này.

Cũng theo nguồn tin trên, dự án này được đầu tư bởi Quân giải phóng Nhân dân (PLA) và được các nhà khoa học từ Viện Công nghệ an toàn năng lượng hạt nhân thuộc Viện Khoa học Trung Quốc nghiên cứu.

“Một phần nguồn kinh phí phát triển dự án đến từ quân đội, nhưng mục tiêu lớn của chúng tôi là đưa công nghệ này phục vụ cho mục đích dân sự”, giáo sư Huang Qunying, nhà khoa học hạt nhân tham gia vào dự án, cho biết.

Mặc dù có kích thước nhỏ đến mức có thể đặt vừa bên trong một container vận chuyển dài 6,1 mét và cao 2,6 mét, lò phản ứng làm mát bằng chì này có khả năng sản sinh ra 10 MW nhiệt, và nếu được chuyển đổi thành điện năng, có thể cung cấp năng lượng cho tới 50.000 hộ gia đình.

Không chỉ vậy, trạm điện hạt nhân này có khả năng hoạt động trong nhiều năm, thậm chí nhiều thập kỷ mà không cần tiếp nhiên liệu.

Đây là lần thứ 3 từ đầu năm tới nay xuất hiện thông tin về khả năng Trung Quốc xây nhà máy điện hạt nhân ở Biển Đông. Hồi tháng 4, Thời báo Hoàn Cầu đưa tin Trung Quốc có thể xây nhà máy điện hạt nhân dùng để hỗ trợ các dự án ở Biển Đông. Khi đó, chuyên gia hải quân Trung Quốc Lý Kiệt nhận định rằng những nhà máy hạt nhân trên biển có thể cung cấp điện cho các ngọn hải đăng, cơ sở quốc phòng và cảng ở Biển Đông.

Hệ quả khôn lường

Nếu thật sự được lắp đặt ngoài Biển Đông, các mẫu nhà máy hạt nhân tí hon này của Trung Quốc sẽ đặt vùng biển khu vực trước nguy cơ thảm họa hạt nhân.

Loại lò phản ứng hạt nhân tí hon này còn được gọi là lò phản ứng nhanh vì nó sử dụng các neutron tốc độ cao để phân chia nguyên tử nhiên liệu. Lò phản ứng nhanh có một số ưu điểm so với lò phản ứng bình thường. Các neuron nhanh có thể phân chia nguyên tử của gần như tất cả các loại vật liệu phân hạch, bao gồm rác thải từ các nhà máy nhiệt điện truyền thống, nhờ đó tăng đáng kể hiệu quả sử dụng nhiên liệu.

Kim loại lỏng gốc chì mà loại lò phản ứng này sử dụng trong hệ thống làm mát có nhiệt độ sôi lên đến 1.400 độ C, nhờ đó mà lò phản ứng an toàn hơn bất kỳ lò phản ứng nhiệt nào đang vận hành hiện nay. Tuy nhiên, South China Morning Post dẫn lời giáo sư Huang Qunying cho biết vẫn khó để thuyết phục mọi người tin rằng công nghệ này thực sự an toàn.

Một chuyên gia môi trường biển thuộc Đại học Hải dương Trung Quốc cũng cảnh báo rằng nếu đi vào hoạt động, nước thải phóng xạ với sức nóng cao từ các trạm điện hạt nhân nếu chảy xuống biển sẽ làm thay đổi hệ thống sinh thái đại dương của toàn bộ khu vực xung quanh đảo nơi lắp đặt trạm điện đó.

“Nếu một thảm họa hạt nhân xảy ra trên Biển Đông, nó sẽ không ảnh hưởng ngay đến người dân sống ở trên đất liền vì khoảng cách địa lý khá xa, nhưng chất thải phóng xạ sẽ xâm nhập vào cơ thể của các loài cá cũng như các sinh vật biển khác, rồi cuối cùng sẽ tới bàn ăn của mọi người trên đất liền. Các dòng chảy trên biển có thể đưa những chất thải này tới các bờ biển dù đảo cách đất liền rất xa”, nhà nghiên cứu cho biết thêm.

Ngoài các trạm điện hạt nhân, Trung Quốc cũng đang xem xét xây dựng các nhà máy điện nổi quy mô nhỏ, sử dụng công nghệ truyền thống để cung cấp điện cho các đảo nhân tạo trái phép mà Bắc Kinh ngang nhiên bồi đắp trên Biển Đông.

Giới nghiên cứu khuyến cáo, trước khi đưa bất kỳ nhà máy điện hạt nhân nào ra một đảo xa xôi ở Biển Đông, chính phủ Trung Quốc cần cân nhắc không chỉ những lợi ích chính trị, quân sự hay kinh tế, mà còn phải tiến hành đánh giá khoa học toàn diện về những tác động tiềm tàng đối với môi trường.