China Daily, tờ báo tiếng Anh của chính phủ Trung Quốc, ngày 4-7 cho hay, các cuộc đàm phán giữa Bắc Kinh và Manila có thể gồm “những vấn đề như hợp tác và phát triển chung trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học nếu chính phủ mới của Philippines gạt phán quyết của Tòa Trọng tài trước khi quay trở lại bàn đàm phán”.

“Manila phải gạt kết quả của Tòa Trọng tài theo cách tiếp cận có trách nhiệm”, tờ báo dẫn nguồn tin giấu tên nhưng nắm rõ các vấn đề giữa Trung Quốc và Philippines cho hay.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc tháng trước cho biết, hai nước hồi năm 1995 đã nhất trí giải quyết các tranh chấp ở Biển Đông theo cách hòa bình và thân thiện thông qua các cuộc tham vấn dựa trên cơ sở bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau.

Theo cơ quan này, Trung Quốc và Philippines đã tổ chức nhiều vòng đàm phán về việc giải quyết hợp lý các tranh chấp hàng hải, dù tới nay chưa có cuộc đàm phán nào về vấn đề Biển Đông.

Trung Quốc bồi lấp trái phép trên đá Vành Khăn thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Ảnh: Reuters

Trước khi Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) ra phán quyết cuối cùng vụ Philippines kiện Trung Quốc yêu sách “đường 9 đoạn” nuốt gần trọn Biển Đông vào ngày 12/7, Bắc Kinh liên tục rêu rao rằng họ nhận được sự ủng hộ từ hàng chục nước trên thế giới. Trung Quốc cũng nhiều lần yêu cầu Philippines ngừng thúc đẩy tiến trình tố tụng vụ kiện đồng thời kêu gọi đàm phán song phương.

"Nói một cách khách quan, Tòa Trọng tài không có thẩm quyền xử lý tranh chấp", Sienho Yee, giáo sư luật tại Viện Nghiên cứu về Biển và Biên giới thuộc Đại học Vũ Hán lặp lại luận điệu thường thấy của Trung Quốc khi trả lời Reuters.

Theo ông này, các bên "đã nhất trí đàm phán là cách để giải quyết tranh chấp".

Trong khi đó, hồi tuần trước trưởng đoàn luật sư Philippines, ông Paul Reichler, tin Manila sẽ giành lẽ phải trong vụ kiện yêu sách của Trung Quốc ở Biển Đông và Bắc Kinh sẽ tự biến mình thành "kẻ ngoài vòng pháp luật" nếu bác phán quyết từ tòa.

Theo giới quan sát, phán quyết của PCA nếu có lợi cho Philippines cũng đồng nghĩa với việc khiến Trung Quốc mất mặt trên trường quốc tế và có thể tạo cho Mỹ nhiều lý do để hỗ trợ đồng minh Philippines.

Dư luận quốc tế đang mong đợi phán quyết từ PCA. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam ngày 1/7 nêu rõ, Việt Nam luôn theo sát diễn biến vụ kiện Biển Đông và mong muốn Tòa Trọng tài sẽ đưa ra phán quyết công bằng, khách quan. Ông Lê Hải Bình nhấn mạnh, Việt Nam khẳng định lập trường nhất quán là ủng hộ việc giải quyết tranh chấp ở Biển Đông bằng các biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế.