Nguồn tin từ Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 30/6 tiết lộ, phát biểu tại Đối thoại Chiến lược và Kinh tế Mỹ - Trung Quốc tại Bắc Kinh từ ngày 5-7/6, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry khẳng định, nếu Bắc Kinh đơn phương lập Vùng Nhận dạng Phòng không trên các vùng biển tranh chấp, Washington sẽ “buộc phải hành động”.

Ông Kerry không nêu rõ các biện pháp đối phó nhưng theo hãng Kyodo, Mỹ có thể sẽ tiếp tục tăng cường chiến dịch vì tự do hàng hải và triển khai các đơn vị quân sự Mỹ ở Biển Đông.

Ngoại trưởng Mỹ cũng yêu cầu Trung Quốc tuân thủ phán quyết ngày 12/7 của Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) do Liên Hợp Quốc hậu thuẫn. PCA sẽ ra phán quyết về tính hợp pháp của yêu sách “đường 9 đoạn” nuốt gần trọn Biển Đông mà Trung Quốc vẽ ra.

Theo ông Kerry, cả thế giới đang chờ xem phản ứng của Trung Quốc trước phán quyết của PCA.

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry phát biểu tại Đối thoại Chiến lược và Kinh tế Mỹ - Trung tại Bắc Kinh hôm 6/6. Ảnh: AP

Cũng tại các cuộc hội đàm ở Bắc Kinh, ông Kerry không hài lòng trước việc Trung Quốc vận động hành lang một số nước thuộc Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) để những nước đó không ủng hộ quá trình xét xử của PCA. “Chúng tôi biết việc các bạn đang làm. Đó là chia rẽ ASEAN”, ông Kerry cho hay.

Đáp trả nhận định từ phía ngoại trưởng Mỹ, một quan chức Trung Quốc bao biện: “Chúng tôi không bị ràng buộc bởi UNCLOS”.

Từ trước tới nay, Bắc Kinh liên tục rêu rao họ sẽ không chấp nhận phán quyết của PCA và khăng khăng đàm phán song phương với các quốc gia khác về vấn đề Biển Đông.

Trung Quốc đang bồi lấp 7 thực thể thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam thành các đảo nhân tạo. Đồ họa: Wall Street Journal

Trung Quốc ngang ngược tuyên bố chủ quyền với 80% diện tích Biển Đông thông qua yêu sách "đường 9 đoạn" hay "đường lưỡi bò". Nước này cũng liên tục bồi lấp, xây dựng loạt cơ sở hạ tầng trên các đảo nhân tạo và âm mưu quân sự hóa Biển Đông.

Mỹ đang xem xét mở rộng các hoạt động giám sát của hải quân nước này ở Biển Đông trong bối cảnh Bắc Kinh tăng cường xây dựng đảo và các tiền đồn quân sự trong khu vực này nhằm đơn phương thay đổi hiện trạng.

Washington cũng đang theo dõi chặt chẽ liệu Bắc Kinh có tiếp tục các hoạt động khiêu khích như đơn phương tuyên bố một ADIZ trên Biển Đông và bồi lấp bãi cạn Hoàng Nham/Scarborough đang tranh chấp với Philippines hay không.