Có thể nói, sự kiện Trung Quốc mở cửa và vươn lên trở thành một trong hai nền kinh tế lớn nhất thế giới từ một nước nghèo đói cách đây hơn ba thập kỷ có thể được xem là có tầm ảnh hưởng lớn nhất trên thế giới trong giai đoạn cuối thế kỷ 20, đầu thế kỷ 21.

Trong vòng gần ba mươi năm, sự tăng trưởng nóng của Trung Quốc trở thành động lực tăng trưởng cho nền kinh tế toàn cầu, góp phần đưa nền kinh tế thế giới ngày càng thịnh vượng hơn.

Nhưng, cái gì cũng có hai mặt của nó. Nhu cầu nhập khẩu khổng lồ của Trung Quốc trong hàng chục năm qua đã tạo nên sự thịnh vượng cho nhiều nước trên thế giới, thì ngược lại nước này cũng đang tạo ra những cái vòi bạch tuộc xấu xí lan tỏa ra khắp thế giới.

Sự việc cảnh sát Tây Ban Nha bắt giữ 5 lãnh đạo của chi nhánh Ngân hàng công nghiệp và thương mại Trung Quốc (ICBC) vào ngày 17.2 và thêm 1 người nữa vào ngày 19.2 vừa qua, về những nghi vấn bị cáo buộc rửa tiền tại Madrid, được xem là hồi chuông gióng lên cho các nhà chức trách thuộc Liên minh châu Âu trước vấn đề rửa tiền bẩn thông qua các ngân hàng đến từ Trung Quốc.

Cụ thể, 6 lãnh đạo chi nhánh ICBC tại Madrid này bị cáo buộc đã tiến hành rửa một khoản tiền lên tới 40 triệu euro, tương đương 44,6 triệu USD.

Số tiền này được cho là có được từ các hoạt động buôn lậu và gian lận thuế của các nhóm tội phạm có tổ chức người Trung Quốc kiếm được một cách bất hợp pháp và đã chạy chọt chi nhánh ICBC tại Tây Ban Nha để chuyển số tiền bẩn này về Trung Quốc một cách trót lọt nhất có thể.

Đây được xem là thủ đoạn thường thấy của các tổ chức tội phạm đến từ Trung Quốc và xuất hiện trên khắp thế giới.

Theo đó, các băng nhóm tội phạm có nguồn gốc Trung Quốc này sẽ tiến hành buôn lậu và nhập khẩu bất hợp pháp các hàng hóa Trung Quốc vào nước sở tại để tránh các khoản thuế, tiền thu được sẽ được chi nhánh các ngân hàng Trung Quốc tại các nước này tiếp nhận và chuyển về Trung Quốc một cách trót lọt, mà nếu qua một ngân hàng quốc tế khác chắc chắn sẽ không được chấp nhận.

Tờ El Pais của Tây Ban Nha cho biết, tổng số tiền mà các cơ quan cảnh sát Tây Ban Nha và châu Âu nghi ngờ chi nhánh ICBC đã rửa và chuyển về Trung Quốc trong thời gian qua cho các tổ chức tội phạm có thể đã lên tới 300 triệu euro, tương đương 333 triệu USD.

Trên thực tế, vụ rửa tiền bẩn do gian lận thương mại và buôn lậu tại chi nhánh ICBC tại Madrid mới chỉ là phần nổi của tảng băng trôi. Mức độ nhúng tay vào các giao dịch bẩn trên thế giới dính líu tới các ngân hàng Trung Quốc còn lớn hơn thế rất nhiều.

Các ngân hàng Trung Quốc đang có chi nhánh tại hầu hết mọi quốc gia trên khắp thế giới, nó đã gần như trở thành một hệ thống rửa tiền quy mô nhất thế giới.

Không chỉ rửa tiền cho các phi vụ buôn lậu và trốn thuế của các băng nhóm tội phạm gốc Trung Quốc, các ngân hàng Trung Quốc còn rửa tiền cho nhiều hoạt động bất hợp pháp khác, từ buôn người cho đến buôn ma túy.

Theo thống kê của Global Financial Integrity, tổng số tiền bẩn được rửa thông qua các hệ thống ngân hàng của Trung Quốc đã lên mức cao nhất thế giới, đạt trung bình khoảng 139 tỷ USD mỗi năm.

Hình thức rửa và chuyển tiền bẩn của các ngân hàng Trung Quốc cũng rất đa dạng. Một trong số đó là các băng nhóm tội phạm Trung Quốc ở nước ngoài chuyển tiền bẩn về nước thông qua các chi nhánh ngân hàng Trung Quốc tại địa phương.

Điển hình là việc chi nhánh ngân hàng Trung Quốc (Bank of China – BOC) ở thành phố Milan, Italia, vào tháng 6.2015 đã bị chính quyền vùng Tuscany truy tố cùng với 297 cá nhân, phần lớn là người Trung Quốc, về nhiều tội danh, trong đó có việc chuyển bất hợp pháp hơn 4,5 tỷ euro (tương đương 5,1 tỷ USD) về Trung Quốc trong giai đoạn 2006-2010.

Trong số 4,5 tỷ euro nói trên thì có tới 2,2 tỷ euro là được chuyển qua chi nhánh BOC tại Italia và ngân hàng này đã nhận được khoản thù lao lên tới 857.000 euro.

Hình thức thứ hai là giúp đỡ rửa tiền cho các hoạt động buôn bán ma túy trên toàn cầu. Mới đây, tòa án Brooklyn tại New York, Mỹ, vừa kết án ba tội phạm người Colombia vì đã vận hành một mạng lưới rửa tiền toàn cầu có trụ sở tại Quảng Châu, Trung Quốc.

Cụ thể, mạng lưới rửa tiền này đã đem lại khoảng 5 tỷ USD cho đường dây buôn bán ma túy từ Mỹ, Mexico, Colombia, Panama, Guatemala, Canada cùng một số khu vực tại châu Âu và châu Phi.

Tiền bẩn thu được từ buôn bán ma túy sẽ được chuyển qua các tài khoản tại Hồng Kông và Trung Quốc, sau đó được rửa và chuyển về tay các trùm ma túy ở Nam Mỹ.

Điều đáng chú ý ở đây là, hầu hết các ngân hàng thực hiện các phi vụ rửa tiền và giao dịch mờ ám trên khắp toàn cầu của Trung Quốc lại là các ngân hàng nhà nước.

Phần lớn các ngân hàng Trung Quốc có quy mô lớn và có hệ thống chi nhánh trên toàn cầu đều là các ngân hàng quốc doanh, mà ICBC hay BOC là những ví dụ điển hình.

Và hệ thống ngân hàng khổng lồ trên khắp thế giới này lại đang trở thành một công cụ hữu hiệu cho giới tội phạm có tổ chức, các băng nhóm trên khắp thế giới rửa tiền bẩn, tạo điều kiện thuận lợi cho tình trạng tội phạm gia tăng.

Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng này là sự lớn mạnh và phình ra quá nhanh trên khắp thế giới của hệ thống ngân hàng Trung Quốc, trong khi lại không có một hệ thống kiểm soát tiền tệ chặt chẽ và nghiêm ngặt như các ngân hàng lớn khác trên thế giới.