Vai trò của Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp trong chuỗi giá trị nông nghiệp bền vững

Thứ 2, 07/11/2016 | 15:45:33
1,184 lượt xem

Chuỗi giá trị là những hoạt động thông qua các giai đoạn sản xuất khác nhau đến khi phân phối tới người tiêu dùng cuối cùng do nhiều tổ chức, cá nhân thực hiện. Nhận thức rõ vai trò của mình trong chuỗi giá trị, thời gian qua, các Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp (HTX DVNN) huyện Quỳnh Phụ (Thái Bình) đã tích cực hỗ trợ phát triển kinh tế hộ, chuyển giao khoa học kỹ thuật, là “cầu nối” giúp nông dân và doanh nghiệp liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản.

Trên cánh đồng chuyên sản xuất lúa giống tại xã An Mỹ.

 Trên cánh đồng chuyên sản xuất giống lúa BC15 của nông dân xã An Mỹ (huyện Quỳnh Phụ). Từ nơi này, mỗi năm, gần 1.000 tấn lúa giống đã được tiêu thụ, mang lại thu nhập cao gấp 1,3 lần so với sản xuất truyền thống. Ông Trần Xuân Tý (thôn Tô Đê, xã An Mỹ, huyện Quỳnh Phụ) cho rằng: “Lúa giống so với lúa thương phẩm có ưu điểm vừa có năng suất vừa đảm bảo kinh tế cho gia đình. Chúng tôi cấy lúa giống,  mỗi sào bán không phải ở 2,5 tạ là 2 triệu mà bán được hơn, lợi nhuận 1 sào được thêm 800-900.000 đồng nữa.”

Nông dân phấn khởi, gắn bó với ruộng đồng được xem là thành công lớn nhất của HTXDVNN với vai trò cầu nối giữa doanh nghiệp và nông hộ trong chuỗi giá trị khi liên kết sản xuất.

Ông Trần Văn Sùng- Giám đốc HTX DVNN Đông Mỹ xã An Mỹ cho biết: “ Vai trò của HTX với hướng là hợp đồng mời gọi các doanh nghiệp về liên kết hợp đồng trong chuỗi giá trị giúp nông dân trong việc sản xuất và tiêu thụ nông sản. Trong hợp đồng sản xuất giống, công ty đã giúp địa phương nguồn giống tốt, tiêu thụ toàn bộ nông sản. Trong mối liên kết này, vai trò của HTX là cầu nối giữa nông dân với doanh nghiệp, hai bên cùng có lợi giúp nông dân có đầu ra cho sản phẩm.”

Cũng với cách làm này, nhiều năm qua, HTX DVNN Quỳnh Thọ, huyện Quỳnh Phụ đã giúp hàng trăm hộ thành viên thoát nghèo, vươn lên làm giàu, nhờ chuyển dịch cơ cấu cây trồng. Các loại cây màu trước khi đưa về sản xuất đều được HTX lựa chọn, dựa trên 2 tiêu chí: Có giá trị kinh tế cao và được ký hợp đồng tiêu thụ sản phẩm.

Với 20 ha, các hộ gia đình đã có nguồn thu nhập ổn định từ trồng các loại cây màu. Động lực chủ yếu để các hộ chuyển đổi thành công đó là nông sản sau thu hoạch có thị trường tiêu thụ ổn định. Đây cũng là điều giúp nông dân gắn bó hơn với ruộng đồng. Mặc dù một số hộ gia đình chỉ có 1 lao động tham gia sản xuất nông nghiệp, song họ vẫn có thể tích cực khai thác quỹ đất, trồng nhiều loại cây màu nâng cao thu nhập cho kinh tế gia đình. Gia đình bà Nguyễn Thị Lực- thành viên HTXDVNN Quỳnh Thọ là một ví dụ. Bà Lực cho biết: “Hằng năm, tôi trồng được nhiều loại cây màu, tôi cảm thấy phấn khởi là bên HTX DVNN Quỳnh Thọ cũng rất quan tâm đến nông dân, đưa về nhiều cây màu cho nông dân trồng, sản phẩm được HTX tiêu thụ, cho giống, cung ứng vật tư, thuốc bảo vệ thực vật. Sản phẩm thu hoạch, nhân dân rất phấn khởi được công ty cân kịp thời, tiền nong đều được công ty quan tâm.”

Ông Nguyễn Đạt Khánh - Chủ tịch UBND xã Quỳnh Thọ (huyện Quỳnh Phụ) đánh giá về vai trò của HTXDVNN,: “Trong những năm qua, vai trò của HTX đối với ký kết hợp đồng bao tiêu sản phẩm cho bà con xã viên nghiêm túc, công khai, dân chủ. Đặc biệt, trong thực hiện cơ chế sản xuất, HTX đã tìm được đầu mối bao tiêu sản phẩm. Việc ký kết hợp đồng một cách nghiêm túc, có cơ chế rõ ràng, bà con rất hài lòng, trong bao tiêu sản phẩm của HTX. Từ đó, uy tín của HTX được nâng lên.”

Với thành công của dồn điền đổi thửa, với cơ chế hỗ trợ sản xuất phù hợp, nhiều năm qua, nông dân Quỳnh Phụ đã khai thác hiệu quả 12.000 ha đất canh tác.


Dịch vụ máy làm đất do HTX DVNN quản lý giá cả phù hợp, thuận tiện cho sản xuất của người dân địa phương.

Cơ cấu lúa xuân ngắn ngày trà muộn đạt trên 99%, vừa góp phần hạn chế bất thuận của thời tiết, vừa để nông dân áp dụng các công thức luân canh 3-4 vụ trong năm, nâng cao thu nhập cho kinh tế hộ. Do vậy, vụ đông ở Quỳnh Phụ không những được mở rộng về diện tích mà còn mang lại giá trị cao, tính riêng năm 2015, đạt trên 650 tỷ đồng. Các loại cây màu xuất khẩu được ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm. 5 năm gần đây, nông nghiệp của Quỳnh Phụ luôn tăng bình quân 4,6%/năm. Kết quả này, có vai trò tích cực của các HTX DVNN.

Hiện tại, toàn huyện Quỳnh Phụ có 45 HTX DVNN, tập hợp 75.690 hộ thành viên tham gia, chiếm tỷ lệ gần 97%. Các HTX đã thực hiện chuyển đổi luật theo luật năm 2012,  tích cực chuyển giao tiến bộ của khoa học kỹ thuật, xây dựng mô hình mới, giá trị cao vận động nông dân tiếp thu áp dụng, phát huy vai trò tự chủ trong sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thành viên.

Các dịch vụ sản xuất phục vụ nông nghiệp là động lực giúp người dân tại các địa phương mở rộng sản xuất cây vụ đông.

Trên cơ sở nhận thức rõ: Tổ chức lại HTX theo Luật năm 2012 là “luồng gió mới” cho kinh tế tập thể, trong đó, quan hệ kinh tế giữa HTX và các thành viên chặt chẽ hơn, tối đa hóa lợi ích cho các thành viên, phản ánh đúng bản chất của tổ chức HTX là phục vụ, hỗ trợ thành viên phát triển sản xuất kinh doanh, nên nhiều HTX còn mạnh dạn tổ chức các khâu dịch vụ thỏa thuận không vì lợi nhuận của HTX mà vì lợi ích của thành viên. Dịch vụ làm đất của HTX DVNN Quỳnh Ngọc (huyện Quỳnh Phụ) là một minh chứng cụ thể. Những năm gần đây, nông dân nơi này không phải lo làm đất vì đã có HTXDVNN đảm bảo về thời vụ, chất lượng và giá cả. Ông  Vũ Văn Hào (xã Quỳnh Ngọc) nhận xét: “Dịch vụ làm đất của xã Quỳnh Ngọc rất nhanh chóng, chỉ trong 10 - 15 ngày đã hoàn thành khâu làm đất nên chúng tôi sản xuất thuận tiện, đúng lịch thời vụ”

Còn những người có máy phục vụ sản xuất như ông Vũ Văn Huê (xã Quỳnh Ngọc) cho biết: “Bà con chúng tôi tự mua sắm phương tiện làm đất, sau đó, ký hợp đồng với HTX DVNN. Trong ký kết, HTX duy trì rất ngặt nghèo. Thứ nhất, phải đảm bảo chất lương, thứ hai, đảm bảo thời vụ, thứ ba, giá cả theo giá chỉ đạo HTX đưa ra. Cách làm này giúp người có máy hăng say đầu tư phương tiện”.

Để đảm bảo thời vụ trồng cây vụ đông trên 100% diện tích; đầu mỗi vụ sản xuất, HTX DVNN Quỳnh Ngọc đều thống nhất với 12 chủ máy cày cỡ trung về thời vụ, kỹ thuật làm đất, điều tiết giá chung toàn xã, đảm bảo hài hòa lợi ích của nông dân và chủ máy. Đến vụ sau, nông dân mới phải thanh toán kinh phí làm đất của vụ trước.

Ông Vũ Xuân Lừng- chủ máy làm đất xã Quỳnh Ngọc nhận xét: “Mọi năm thời gian dài, nhưng năm nay lúa muộn nên thời gian gặt và làm đất chỉ có 12 ngày ruộng phải cấy. Dịch vụ HTX quy định chúng tôi chỉ có 115.000 đồng/sào, phải cày lật đất úp rạ, sau đó, dận rạ đi 5 ngày sau mới làm cấy. Chúng tôi ký hợp đồng phải chuẩn nhất thời gian, chất lượng. Máy nào chất lượng không đảm bảo tối cũng phải ra làm cho dân.”

Ở vụ mùa năm 2016, việc làm đất cho 379 ha gieo cấy chỉ kéo dài trong 15 ngày. Chất lượng làm đất tốt, nông dân sản xuất kịp thời vụ, tạo điều kiện để lúa xuống đồng sinh trưởng thuận lợi. Dịch vụ này đã khẳng định niềm tin, giúp mỗi thành viên HTX gắn bó hơn với kinh tế tập thể.

Đây cũng là dịch vụ mới mà các HTX DVNN huyện Quỳnh Phụ đang nhân rộng, đáp ứng tốt hơn yêu cầu của thành viên.

Tuy nhiên, thực tế hoạt động của các HTX DVNN trên địa bàn huyện Quỳnh Phụ hiện còn bộc lộ môt số hạn chế: Bên cạnh khó khăn do trình độ quản lý của cán bộ, thì thiếu vốn sản xuất kinh doanh cũng đang là trở ngại lớn khiến các HTX gặp nhiều khó khăn trong việc đầu tư mua sắm máy móc, nâng cao chất lượng các khâu dịch vụ.

Bà Nguyễn Thị Phượng - Phó Chủ tịch UBND huyện Quỳnh Phụ cho biết: “Chúng tôi tập trung đào tạo cán bộ, nâng cao trình độ quản lý, tiếp cận thị trường cho cán bộ HTX, tạo điều kiện cho HTX được tiếp cận nguồn vốn từ các ngân hàng thương mại, Ngân hàng nông nghiệp để có vốn đầu tư phát triển sản xuất theo hướng sản xuất hàng hóa. Tiếp đó, tạo điều kiện cho HTX xây dựng cánh đồng mẫu với từng loại cây trồng có lợi thế, tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật cho thành viên tham gia sản xuất ở cánh đồng mẫu. Chỉ đạo các ngành chức năng phối hợp, tổ chức sản xuất các sản phẩm nông nghiệp theo chuỗi giá trị, gắn với tích tụ ruộng đất tạo ra sản phẩm sạch, an toàn, xây dựng thương hiệu sản phẩm.”

Với sự quan tâm của cấp ủy đảng, chính quyền các cấp, sự tâm huyết, trách nhiệm vì thành viên của Hội đồng quản trị, Ban giám đốc các HTX, tin tưởng rằng, HTX DVNN huyện Quỳnh Phụ sẽ thực sự lớn mạnh, khẳng định vai trò quan trọng trong chuỗi giá trị nông nghiệp, là chỗ dựa tin tưởng để thành viên yên tâm, gắn bó với ruộng đồng, làm giàu ngay trên mảnh đất quê hương.

  • Từ khóa
Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Thái Bình: Dự thảo Quy định là bước đột phá trong công tác cán bộ
Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Thái Bình: Dự thảo Quy định là bước đột phá trong công tác cán bộ

Sáng 14/9, đồng chí Nguyễn Quang Dương, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Trưởng ban Tổ chức Trung ương dự và chủ trì hội nghị trực tuyến góp ý vào dự thảo quy định về thẩm quyền, trách nhiệm của...