Nghệ sĩ Nhân dân Thu Hiền ở độ tuổi 15 và 16.

Người hát được dòng nhạc dân gian là người sống tình cảm

Cho tới thời điểm này, NSND Thu Hiền đã có hơn 50 năm hát. Kể từ khi 10 tuổi, nghệ sĩ đã tự lập và đi hát phục vụ chiến trường. Từ đó tới nay, NSND Thu Hiền không làm việc gì khác ngoài hát và cũng lại chỉ hát dòng nhạc dân gian. Trong hơn nửa thập kỷ ca hát, NSND Thu Hiền cũng đã cho ra đời hơn 50 CD trình bày các làn điệu dân ca. 

Sở dĩ hát thành công được dân ca, là bởi lòng đam mê hát trong NSND Thu Hiền. Một trong những bí quyết của  Nghệ sĩ, là khi hát luôn phải phát âm thật chuẩn tên các miền dân ca, thấu hiểu thực sự các danh từ của cuộc sống ở miền đó, thì mới hát tình cảm được. Hơn nữa,  còn phải hiểu bài hát ấy sinh ra ở thời điểm nào, NSND Thu Hiền phải “bắt hồn” được bài hát, để sau đó thả tâm hồn mình vào giọng hát. NSND Thu Hiền cho rằng, trước tiên, người hát dân ca là người sống tình cảm từ bản chất, sống như thế nào thì hát thế thôi.

Vì tình cảm và đam mê với dòng nhạc dân gian, mà nay tuổi đã ngoài lục tuần, người nghệ sĩ của nhân dân ấy vẫn không ngơi nghỉ, tiếp tục không quản ngại nắng mưa, khó khăn để tạo nên những tác phẩm phục vụ công chúng. Có những buổi ghi hình bên bờ sông Hồng, ngày có gió mùa đông bắc, kèm mưa phùn, nghệ sĩ lại phải mặc áo bà ba phong phanh, lội bên bờ sông lầy, bùn lấm be bét, nhưng vẫn hát thật ngọt, thật đằm thắm như việc gió mưa, giá rét hay bùn lầy không ảnh hưởng gì đến tiếng ca vàng ấy. Ghi hình xong NSND Thu Hiền mới lăn ra ốm, mất giọng tới cả nửa tháng trời. Hoặc có những buổi ghi hình trong cánh đồng lúa, lội ruộng vất vả nắng nôi như một bà nông dân, nhưng Thu Hiền vẫn làm tất cả để tác phẩm hoàn thành ở mức cao nhất, thể hiện tính chuyên nghiệp và nghị lực đáng nể.

Trung thành với “huyết mạch văn hóa của người Việt”

Khi đã nhận trình bày một bài hát nào, thì Thu Hiền đều yêu bài hát ấy. Nghệ sĩ đủ mẫn cảm và hiểu biết để nhận ra bài hát nào hợp với mình. Cho dù có người sẵn sàng trả chi phí cao để chị hát một bài hát của họ, nhưng thấy bài hát không phù hợp với mình, Thu Hiền cũng kiên quyết từ chối. Với nghệ sĩ, đã hát là phải yêu bài hát thực lòng, hát từ trái tim hát ra, thì mới lay động được công chúng. Mỗi bài Thu Hiền hát, đều sinh ra trong một giai đoạn lịch sử của đất nước, đều gắn với tâm hồn của dân tộc, nên khi cất tiếng hát, thì những người con dân tộc đều thấm được lời ca tiếng nhạc. Họ đón nhận bài hát càng nhiều thì nghệ sĩ hát lại thật nhiều. 

Thời hòa bình, cho dù có nhiều lựa chọn với nhiều dòng nhạc hơn, nhưng Thu Hiền vẫn trung thành với dòng nhạc dân gian. Nghệ sĩ khẳng định tên tuổi của mình ở dòng nhạc này. Thu Hiền cho rằng, dân ca là muôn thuở, là huyết mạch văn hóa của người Việt ta. Dân ca giúp cho con người ta đến với nhau gần gũi hơn. Có ai sinh ra trên dải đất hình chữ S này mà lại không thấm tiếng mẹ ru? Dân ca là nguồn cội tâm hồn Việt. Giờ đã lớn tuổi rồi, người NSND này thêm một lần khẳng định, dân ca sẽ theo mình tới khi rời khỏi cõi đời. 

Hát để tìm sự thanh thản cho mình và mọi người

NSND Thu Hiền và NSND Trung Đức trong chương trình ca nhạc một thời để nhớ.

Hiện NSND Thu Hiền hài lòng với 2 hạnh phúc lớn. Thứ nhất là ở tuổi này, nghệ sĩ vẫn còn giọng hát. Có lúc hát xong, quay vào sau cánh gà mà khán giả vỗ tay lâu quá, yêu cầu hát thêm, dù mệt lắm nhưng nghệ sĩ vẫn có thể cố gắng để hát, thỏa mãn lòng khát khao của khán giả. Nghệ sĩ luôn tâm niệm, trong thời buổi có rất nhiều dòng nhạc và ca sĩ mới, việc mình vẫn giành được tình cảm của khán giả không phải là dễ. Hiện nay, khán giả yêu NSND Thu Hiền không phải vì sự sung sức của một giọng hát, mà vì họ yêu giọng hát sống cùng thời gian, yêu những bài hát nói lên tâm hồn, tình cảm của chính họ, như dòng mạch âm thầm chảy qua mọi thời đại, cho những tâm hồn Việt nương náu và thăng hoa. NSND Thu Hiền cũng hát để tìm lại sự thanh thản, thổi hồn mình và khán giả bay về những ngày tháng cũ, với những hồi ức mạnh mẽ, và đáng tự hào, đáng yêu.

Thu Hiền cũng hiểu rằng, mình và các nghệ sĩ khác, rồi cũng sẽ hòa vào đất, chỉ còn tiếng hát ở lại, nên bây giờ, nghệ sĩ chọn cách sống hài hòa với tất cả, dù có lỗi lầm hay sai trái nào đó do mình và người khác gây ra, cũng cần thẳng thắn nhìn nhận rồi cho qua để tinh thần được khỏe. 

Hạnh phúc thứ hai của  nghệ sĩ, là một gia đình đầm ấm. Cho dù vô cùng bận bịu với những chuyến đi biểu diễn, nhưng mỗi khi có thời gian ở nhà, Thu Hiền tự tay chăm lo việc gia đình. Chồng NSND Thu Hiền là một phi công quân đội-Anh hùng lực lượng vũ trang, cũng là đồng đội của nghệ sĩ, nay đã nghỉ hưu, thường cùng nghệ sĩ đi về miệt vườn chăm cây ngắm hoa những lúc thu xếp được thời gian. Bên cạnh công việc của một người nghệ sĩ, NSNDThu Hiền chu toàn vai một người vợ, người mẹ, nên quỹ thời gian cho riêng mình quá eo hẹp. Để bảo vệ sức khỏe, giữ gìn giọng ca, NSND Thu Hiền thường tranh thủ tập thể dục theo bài tập dành cho phụ nữ phát trên tivi, cốt yếu tập cho chân và lưng khỏe. 

Những lúc thu xếp được chút thời gian cho riêng mình, nghệ sĩ đi mua đĩa thuộc dòng dân gian về để nghe, nghe từ những người đi trước đến thế hệ sau. Nghe để học hỏi kinh nghiệm và cũng để thư giãn. Dòng nhạc dân gian cứ ắp đầy cuộc sống như thế.

NSND Thu Hiền ngoài đời thường.

NSND Thu Hiền sống ở TP HCM cùng gia đình nhưng hàng tháng đều ra Hà Nội đi diễn. Mỗi lần về Hà Nội, chị nghỉ tại căn hộ thuộc diện nhà công vụ được Nhà hát ca múa nhạc Việt Nam cấp cho trong khu Văn công Mai Dịch, Cầu Giấy. Nơi đây như thế giới nhỏ của NSND Thu Hiền. 

Thời gian đi diễn với NSND Thu Hiền giờ đây không còn nhiều như trước. Nghệ sĩ chỉ chọn lọc những chương trình hợp với tính cách bản thân. Nhưng có một thói quen không thể bỏ của đó là dành các buổi chiều ngồi nghe đĩa nhạc của chính mình và các ca sĩ trẻ.  NSND Thu Hiền từng tâm sự: "Nghe các ca sĩ trẻ để mình không bị cũ, xem giới trẻ bây giờ hát dòng nhạc của mình thế nào, xem mình có cần sửa gì không, bởi đôi khi mình sẽ đi theo lối mòn cổ nếu không biết lắng nghe cả cách hát lẫn cách phối khí của các bạn ấy".

Giờ đây, NSND Thu Hiền có quyền tự hào khi những học trò mình chỉ dạy đều trở thành những nghệ sĩ có giải thưởng uy tín và chỗ đứng trong nghề.