Làng Lũng Vỵ, xã Đông Phương Yên, Chương Mỹ, TP Hà Nội là một trong 10 "làng ung thư".

“10 làng ung thư” có nguồn nước bị ô nhiễm nặng

Thông tin “10 làng ung thư” mới được Liên đoàn Quy hoạch và điều tra tài nguyên nước Quốc gia– Bộ Tài nguyên và Môi trường công bố. Theo đó, từ năm 2011, Dự án “Điều tra, tìm kiếm nguồn nước hợp vệ sinh phục vụ cấp nước sinh hoạt cho một số “làng ung thư” của Việt Nam” giai đoạn 1 do Liên đoàn Quy hoạch và điều tra tài nguyên nước miền Trung thực hiện đã điều tra 37 làng, ở khắp các tỉnh thành trong cả nước.

Kết quả nghiên cứu đã xác định 10 làng đang chịu hậu quả của việc ô nhiễm nguồn nước tại các tỉnh Hà Nội, Bắc Ninh, Thanh Hóa, Hà Nam, Hà Tĩnh, Nghệ An, Quảng Nam, Bình Định, Bình Thuận, Phú Thọ. Nghiên cứu này còn chỉ rõ, tại 10 làng này đã có tới 1.136 người chết trong vòng từ 5-20 năm trở lại đây do mắc các bệnh ung thư khác nhau. Nơi có nhiều người chết vì ung thư nhất là Thạch Khê, xã Thạch Sơn, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ với 136 người chết trong 10 năm vì nguồn nước nhiễm chất độc hóa học. Còn ở làng ít nhất cũng có 6 người chết. Tại làng Cờ Đỏ, xã Diễn Hải, huyện Diễn Châu (Nghệ An), khi điều tra có tới 5 người bị ung thư và 3 người trong đó đã chết....

Đại diện dự án này cho hay, thông qua kết quả điều tra, có thể nói rằng số người chết vì ung thư có liên quan tới nguồn nước bị ô nhiễm. Điểm chung là nguồn nước tại những nơi này đều bị ô nhiễm nặng do nhiễm bẩn vi sinh, một số mẫu có hàm lượng phenol, arsen hoặc mangan vượt nhiều lần tiêu chuẩn cho phép. Đây cũng chính là tác nhân gây ra những căn bệnh ung thư.

Thông tin này đã thật sự gây “sốc” bởi người dân đang hàng ngày sử dụng nguồn nước đó và lo lắng cho những mối nguy sức khỏe.

Tỷ lệ mắc ung thư ở 10 “làng ung thư” không cao bất thường

Ngay sau khi thông tin về “10 làng ung thư” có nguồn nước bị ô nhiễm nặng, Cục Quản lý Môi trường y tế  - Bộ Y tế đã chỉ đạo các Viện Sức khỏe nghề nghiệp và môi trường, Viện Pasteur Nha Trang, Sở Y tế, Trung tâm Y tế dự phòng các tỉnh khảo sát, đánh giá tỷ lệ mắc ung thư và lấy các mẫu nước ăn uống, sinh hoạt để xét nghiệm.

Kết quả khảo sát sơ bộ cho thấy: Tỷ lệ mắc ung thư tại 10 làng tương đương với tỷ lệ mắc chung toàn quốc. Chưa thấy tỷ lệ mắc ung thư cao bất thường tại 10 làng được điều tra. Cụ thể, tỉ lệ mắc ung thư các làng đã điều tra dao động 73-169 trường hợp/100.000 dân, tương đương với tỉ lệ mắc ung thư chung của toàn quốc (tỉ lệ mắc mới ung thư tại Việt Nam là 135/100.000 dân đối với nữ và 181,3/100.000 dân đối với nam), thấp hơn so với tỉ lệ chung của thế giới (182/100.000 dân). Các loại ung thư chủ yếu gặp phải là ung thư gan, phổi, dạ dày, vòm, hầu họng, lưỡi, tử cung, máu, xương.

Về chất lượng nước ăn uống, sinh hoạt chủ yếu là nước giếng lấy từ các hộ gia đình có người mắc, chết do ung thư và phân tích 24-25 chỉ tiêu bao gồm: Clorua, sắt tổng số, mangan, nhôm, asen, xianua, antimon, cadimi…Kết quả xét nghiệm theo báo cáo của Viện Sức khỏe nghề nghiệp và môi trường, Viện Pasteur Nha Trang cho thấy các mẫu nước ăn uống, sinh hoạt đều có hàm lượng chất hữu cơ, hóa chất bảo vệ thực vật và kim loại nặng nằm trong giới hạn cho phép. Một số mẫu (22/63 mẫu) có các chỉ tiêu như độ đục, clorua, sắt, mangan, pecmanganat, E.Coli, coliform cao hơn tiêu chuẩn cho phép. Tuy nhiên, các chất này chưa có khả năng gây ung thư.

Từ khảo sát này có thể kết luận rằng: Nguồn nước ăn uống, sinh hoạt của người dân tại các địa bàn điều tra chưa có dấu hiệu bị ô nhiễm bởi các tác nhân có khả năng gây ung thư. Chưa thể kết luận được có mối liên quan giữa các trường hợp mắc ung thư và chất lượng nước ăn uống, sinh hoạt của người dân tại các làng này.

Sau khi có kết quả khảo sát trên, Cục Quản lý Môi trường y tế đã họp với Liên đoàn Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước quốc gia, Bệnh viện K Trung ương và các đơn vị liên quan thống nhất: Liên đoàn Quy hoạch và Điều tra Tài nguyên nước Quốc gia sẽ cung cấp toàn bộ hồ sơ của cuộc điều tra cho Cục Quản lý Môi trường y tế để tiếp tục nghiên cứu, đánh giá.

PGS.TS. Nguyễn Thị Liên Hương, Cục trưởng - Cục Quản lý môi trường y tế, Bộ Y tế cho biết, hiện nay Bộ Y tế đang tiến hành thành lập Hội đồng khoa học cấp Bộ để đánh giá, đưa ra kết quả đánh giá khoa học cuối cùng và các khuyến nghị. Dự kiến thời gian họp vào tháng 2. 2017.

Đại diện Cục Quản lý Môi trường y tế cũng cho biết, đây mới chỉ là khảo sát ban đầu, để có thể xác định nguyên nhân gây ung thư cần phải có những nghiên cứu dịch tễ học sâu hơn.

Có thể thấy kết luận khảo sát của Liên đoàn Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước Quốc gia (Bộ Tài nguyên và Môi trường) và kết quả khảo sát của Viện Sức khỏe nghề nghiệp và môi trường, Viện Pasteur Nha Trang (Bộ Y tế) đang đối ngược nhau. Liệu Liên đoàn Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước Quốc gia có vội vã không khi công bố 10 “làng ung thư”? Tại sao trước khi danh sách 10 “làng ung thư” được công bố, Liên đoàn Quy hoạch và Điều tra tài nguyên nước Quốc gia đã không "hội ý" với Cục Quản lý Môi trường y tế? Để đến khi thông tin được “tung” ra mới có cuộc họp giữa hai đơn vị này. Chỉ biết rằng, người dân đang hoang mang không biết thông tin của cơ quan nào là chính xác, là đáng tin!?