Cảng vũ trụ có thể hiểu nôm na là nơi để phóng tàu vũ trụ vào quỹ đạo quanh trái đất hoặc trên quỹ đạo liên hành tinh, tương tự cảng biển cho tàu biển hoặc sân bay cho máy bay. Trên thế giới, 3 quốc gia lớn là Mỹ, Nga và Trung Quốc đã đầu tư.

Trong đó, cảng Spaceport America được đánh giá là một trong những cảng vũ trụ hoạt động hiệu quả nhất của Mỹ với tổng chi phí xây dựng hơn 200 triệu USD.

Tại Trung Quốc, cảng vũ trụ Văn Xương đặt ở đảo Hải Nam với chi phí đầu tư ước 700 triệu USD.

Vốn đầu tư lớn nhưng không phải nơi nào trên thế giới cũng có những bến cảng dành cho tàu vũ trụ thuận tiện. Để triển khai xây dựng, trước hết, cảng vũ trụ cần được bố trí nằm gần đường xích đạo hơn. Bởi lẽ, Trái đất quay theo hướng từ Tây sang Đông, để đạt tốc độ tối ưu, các tên lửa bay vào không gian liên hành tinh đều bay theo hướng Đông. Cho nên, cảng vũ trụ càng xa xích đạo thì tốc độ tăng thêm này càng nhỏ lại.

Ông Zhu Liangping – Chuyên gia kỹ thuật tại Cảng vũ trụ Văn Xương, Trung Quốc:  "Cảng Văn Xương có lợi thế trong việc phục vụ các chuyến bay vào vũ trụ khi tận dụng tốc độ quay của Trái Đất từ Tây sang Đông, qua đó giúp các phương tiện tiết kiệm được nhiên liệu khi phóng vào không gian. Nó cũng rất thuận tiện cho việc vận chuyển các thiết bị liên quan."

Cũng như bất kỳ cảng nào, cảng vũ trụ cần có điều kiện thời tiết tốt. Đối với ngành kỹ thuật vũ trụ, điều kiện tốt là bầu trời không mây và gió rất nhẹ. Khả năng tiếp cận để vận chuyển các tầng đẩy tên lửa cỡ lớn cũng là một thông số quan trọng đối với cảng vũ trụ.

Thông thường, đó là những tàu biển hoặc sà lan trên sông, nhiều tầng đẩy hiện cũng được đưa đến sân bay vũ trụ Canaveral (Mỹ) và Văn Xương (Trung Quốc) bằng cách đó. Khu vực rơi của các tầng đẩy tên lửa cũng có ảnh hưởng quan trọng, nên các sân bay vũ trụ được xây dựng trên bờ phía đông của những vùng biển lớn, hoặc trên những vùng sa mạc.

Mới đây, Cục Hàng không Liên bang Mỹ đã cho phép cảng vũ trụ Camden ở bang Georgia đi vào hoạt động, khởi động  kỷ nguyên dịch vụ thương mại vũ trụ dân dụng.

Ông Steve Howard – Trưởng dự án Cảng Vũ trụ Camden Mỹ:  "Cảng vũ trụ này đi vào hoạt động là cơ hội có một không hai , mang lại một triển vọng kinh tế tươi sáng cho cho người dân địa phương và cả bang Georgia."

Dễ dàng nhận thấy, tiềm năng khai thác các chuyến bay du lịch vũ trụ là rất lớn. Liên tiếp các chuyến bay đưa hành khách “không phải phi hành gia” bay vào vũ trụ thành công.

Hiện, mức phí cảng vũ trụ mà các công ty Mỹ đưa ra cho du khách có nhu cầu một lần phóng lên vũ trụ là 1,2 triệu USD – 3 triệu.

Ông Craig Campbell - Giám đốc điều hành Cảng Vũ trụ Alaska Aerospace, Mỹ:  “Tiêu chuẩn mà ngành vũ trụ đang tìm kiếm đã khác rất nhiều. Nó đã được thương mại hóa và mang yếu tố lợi ích kinh tế chứ không còn đơn thuần phục vụ nghiên cứu như trước kia."

Chưa dừng lại ở đó, Cảng vũ trụ Văn Xương ở Hải Nam, Trung Quốc đã đón tới 300.000 lượt khách trong vòng 2 năm (trước thời điểm dich COVID_19 buùng phát) với mức giá trung bình là 20 USD 1 vé. Trong những dịp phóng tên lửa, giá vé tăng gấp đôi nhưng vẫn cháy vé.

Ông Zhu Liangping – Chuyên gia kỹ thuật tại Cảng vũ trụ Văn Xương, Trung Quốc:  "Rõ ràng cảng Văn Xương có lợi thế so với những nơi khác về mặt địa hình mở, cơ sở hạ tầng và vị trí là một điểm đến hấp dẫn. Điều này sẽ càng thúc đẩy du lịch địa phương phát triển."

Vì thế, việc xây dựng cảng vũ trụ không chỉ mang lại nguồn lợi trực tiếp như dịch vụ cho thuê cảng, phóng tên lửa mà còn tận dụng năng lực, cơ sở hạ tầng du lịch nghỉ dưỡng, nhà hàng, khách sạn, mở ra cho địa phương cơ hội phát triển lớn cho tương lai.

Theo TTXVN