Trong những ngày tháng 7 tri ân, được khoác lên người bộ quân phục .... tay cầm cờ đỏ sao vàng ... những người thương bệnh binh nửa tỉnh nửa mê bỗng trở thành những người lính cụ Hồ tràn đầy niềm vui chiến thắng. Họ hò reo ăn mừng cho chiến công của quân ta, mải miết phất lá cờ đỏ sao vàng để báo hiệu tin vui cho đồng đội. Với bệnh binh Phạm Mạnh Cường, chiến tranh mới chỉ như ngày hôm qua, những ký ức chắp vá về trận đánh ở Đồng Đăng luôn hiện về trong mỗi câu chuyện.

 Bệnh binh - Phạm Mạnh Cường: Ngày xưa chiến đấu ở Lạng Sơn, thị trấn Đồng Đăng, nó chỉ đánh lả tả thôi, nó chỉ câu pháo vào nó phá trận địa, quân ta xông lên, đội hình của nó cũng xông lên. Ta thổi tù và xông lên, đánh đuổi nó lui mấy đại đội. Ta giải phóng Đồng Đăng cho quân về phía sau.

Ở khu điều dưỡng người có công tâm thần, những toa thuốc điều trị chỉ có tác dụng nhất thời, sự thấu hiểu, động viên mới chính là liều thuốc tốt nhất xoa dịu vết thương không lành trong tâm trí họ. Đôi khi, những ký ức chiến tranh vọng về, khiến cho người thương bệnh binh lên cơn tái phát tâm thần. Người thì la hét, ra lệnh xung phong, người thì đột ngột chào cờ và hát vang ca khúc "Như có Bác Hồ trong ngày vui đại thắng" cũng có người bỗng nửa đêm bật dậy khóc thương cho đồng đội vừa mới hy sinh.

 Y sỹ Đào Thị Nhung - Trung tâm CS&PHCN người tâm thần tỉnh: Có những hôm thì cũng thấy một bác không ngồi ở trong giường mà cứ ra sau nhà vệ sinh khóc, tôi cũng vào động viên hỏi sao anh lại ngồi đây mà khóc thế này. Anh ấy bảo tôi thương anh Báu bạn tôi, anh ấy vừa chết hôm qua mà anh ấy có cô người yêu xinh lắm. Lúc ấy chúng tôi chỉ biết động viên an ủi anh Báu được đưa đi cấp cứu rồi, giờ anh về giường uống thuốc rồi ngủ đi, ngày mai chúng tôi dẫn anh đi thăm anh ấy.

Hiện nay, Trung tâm Chăm sóc và PHCN cho người tâm thần tỉnh Thái Bình đang nuôi dưỡng gần 70 đối tượng người có công. Trong đó có 38 thương bệnh binh nặng, tỉ lệ thương tật từ 81% trở lên, còn lại là con liệt sĩ và con của nạn nhân chất độc hóa học. Các thương binh tâm thần mắc bệnh thường do bị thương hay sốc tâm lý trong lúc chiến đấu hoặc bị ảnh hưởng từ sức ép của bom đạn. Di chứng họ mang trên mình ròng rã suốt những năm sau chiến tranh, không chỉ là những căn bệnh hiệm nghèo mà còn có cả những vết sẹo tinh thần không thể nào mờ đi trong tâm trí.

 Y sỹ Đào Thị Nhung - Trung tâm CS&PHCN người tâm thần tỉnh: Có khi chúng tôi thấy bệnh nhân ở giữa 2 khe cái bể, chúng tôi hỏi sao anh lại ở đây, bệnh nhân trả lời là tôi đang nấp bom, khi đó tôi lại nói là hết bom rồi, chúng minh ra ngoài lao động đi. Rồi nửa đêm hô hào xung phong, rất nhiều những ký ức chiến tranh như thế. Lúc đó chúng tôi phải an ủi, động viên vỗ về. Có những khi chúng tôi phải đồng hành với họ, cũng mốt hai mốt với họ rồi hô nghiêm, trở lại vị trí ban đầu thế là người ta lại trở lại vị trí ban đầu.

Trong số những thương bệnh binh tâm thần đang điều trị tại trung tâm, có người đôi lúc còn tỉnh táo, còn nhớ được gia đình người thân, nhưng nhiều người trong số họ không thể nhớ nổi mình là ai, tại sao lại đến nơi này và đã sống ở đây bao lâu. Những ký ức còn sót lại trong tâm trí họ chỉ đơn giản là nỗi đau chiến tranh, là nỗi niềm thương tiếc đồng đội và cả niềm vui chiến thắng.

Có những vết thương không bao giờ chữa lành, có những con người ra khỏi trận chiến là một con người khác, không nhớ nổi bản thân mình. Chiến tranh khốc liệt và đau đớn như vậy, để hôm nay những thế hệ sau luôn phải biết ơn những người đã hy sinh cuộc đời mình cho Tổ quốc, cho cuộc sống  độc lập tự do hôm nay.