Gần 70 tuổi, bà Nguyễn Thị Ngấn, xã Nam Hà đã có hơn 50 năm làm nghề nón lá. Dù đã không còn thoăn thoắt như xưa, nhưng mọi công đoạn bà làm vẫn rất tỷ mỷ. Bà Ngấn nói “Trước tiên là mua lá, bóc lá, giáp vành lên nón, mua lá phải chọn, là lá cũng phải chọn, bên trong lá xấu chút nhưng bên ngoài phải đẹp hơn”.

Gần một đời người bà Nguyễn Thị Ngấn đã quen với công việc chằm nón thế này

Giờ người làm nón chủ yếu là các bà, các cô trung tuổi. Sau khi lên khung nón với 2 lớp lá và lớp mo ở giữa, việc tiếp theo của mỗi người là khâu các đường chỉ bằng nhau từ chóp nón đến vành nón cái. Có người thì 15 đường, người thì 16 đường, chẳng ai bảo ai, cứ thế một ngày trung bình mỗi người làm được 2 đến 3 chiếc nón. 

Bà Đặng Thị Miên, xã Nam Hà, huyện Tiền Hải:   “Khâu đẹp cũng tùy từng người, có hoa tay, khéo khâu thì lỗ mịn, lỗ nhỏ, cái nón phẳng là nó đẹp”.

Nét hồn hậu, khéo léo của người làm nón còn thể hiện ở những chi tiết nhỏ trên chiếc nón.

Từ khi ra đời HTX sản xuất, kinh doanh nón lá của xã, các hộ đã liên kết với nhau để làm nghề. Tuy giá trị chưa cao, nhưng vẫn đều 6 buổi chợ phiên mỗi tháng, các sản phẩm lại được xuất bán đến các địa phương khác. Như thế, cuộc sống nơi làng quê có thêm thu nhập. 

Làm nón lá không chỉ là một nghề phụ, còn là một nét văn hóa của làng quê Nam Hà, Tiền Hải

Bà Trương Thị Ngoãn, Chủ tịch Hội LHPN - Giám đốc HTX sản xuất, kinh doanh nón lá xã Nam Hà:  “Khó khăn với nghề là còn làm thủ công, không sử dụng được máy móc. Nên để có hướng phát triển cho HTX và làng nghề, cũng mong muốn nhà nước hỗ trợ kinh phí về cơ sở vật chất, máy móc sản xuất ra vật liệu giúp phát triển làng nghề”.

Nón lá Nam Hà mộc mạc, chân chất nhưng lại ẩn chứa nhiều tầng ý nghĩa. Nó luôn gần gũi với người phụ nữ, không chỉ đơn thuần là vật dụng che mưa che nắng, mà nó còn là biểu tượng văn hóa, một nét đẹp của người phụ nữ Việt Nam.

Thế Công