CLB văn nghệ thôn Hưng Đạo, xã Vũ Lăng, huyện Tiền Hải đang luyện tập tiết mục mới tại nhà văn hóa thôn.

Thời gian qua, huyện Tiền Hải đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận trong xây dựng nông thôn mới ( XDNTM) nhờ tập trung làm tốt các tiêu chí về văn hóa với sự quyết tâm, bền bỉ của cả hệ thống chính trị và cả sức lực, trí tuệ, tâm huyết của mỗi người dân.

 Văn hóa xét từ những hạt nhân cụ thể
Xây xong từ năm 2013, đến nay, nhà văn hóa thôn Hưng Đạo, xã Vũ Lăng, huyện Tiền Hải đã trở thành địa điểm tụ họp quen thuộc của người dân. Cũng giống như các thôn khác trên địa bàn, thôn Hưng Đạo có 01 câu lạc bộ ( CLB) thơ và 01 CLB văn nghệ. Mỗi CLB thu hút từ 20 – 30 thành viên. Nhà văn hóa thôn xây dựng khang trang, việc tập luyện, họp bàn, trao đổi của CLB trở nên thuận tiện, dễ dàng hơn hẳn. Không chỉ riêng các dịp lễ tết, hay những ngày kỷ niệm quan trọng mà tuần nào CLB cũng tổ chức sinh hoạt định kỳ. Nhờ thế mà các tiết mục biểu diễn luôn được chuẩn bị, lên kế hoạch từ rất sớm. Thông qua các buổi diễn, CLB lồng gắn vào đó những nội dung tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về XDNTM, vận động người dân thực hiện nếp sống văn hóa mới, đẩy lùi tai, tệ nạn,... Từ lòng nhiệt huyết của những nghệ sĩ nghiệp dư, sức lan tỏa của phong trào văn hóa văn nghệ ngày càng tác động tích cực đến người dân giúp họ phát huy tinh thần hăng say lao động, tinh thần đoàn kết giúp đỡ nhau trong cuộc sống đời thường và cả tình yêu với quê hương đất nước. Ông Phạm Ngọc Trà, thôn Hưng Đạo, xã Vũ Lăng, huyện Tiền Hải cho biết: “ Từng sống trong quân đội lại thường đạo diễn sáng tác các kịch bản, về quê hương dù có tuổi cao sức yếu nhưng tôi vẫn tham gia với hội thơ, viết kịch bản để mỗi ngày lễ, hội chúng tôi đều có chương trình. Tham gia, tôi rất vui và cảm thấy mạnh khỏe hơn.

Xem các tác phẩm văn nghệ do các nghệ sĩ nghiệp dư trong thôn biển diễn, bà Lê Thị Mơ, thôn Hưng Đạo, xã Vũ Lăng bày tỏ: “ Tôi xem chương trình văn nghệ của thôn thấy rất vui, phấn khởi và thoải mái sau một ngày lao động. Tôi cũng mong rằng chương trình văn nghệ này được duy trì và phát triển hơn nữa để chị em chúng tôi được tham gia các CLB, các chương trình văn nghệ trong phong trào của thôn, của xã. Cũng với tâm huyết của người dân, thì sự sôi nổi của các hoạt động văn hóa văn nghệ ở Vũ Lăng hôm nay, còn là nhờ sự quan tâm từ sớm của chính quyền địa phương. Ngay từ khi quy hoạch XDNTM, xã đã chỉ đạo các thôn dành riêng quỹ đất cho nhà văn hóa; đồng thời tích cực tìm kiếm huy động nguồn lực để sớm hoàn thiện cơ sở vật chất phục vụ nhu cầu sinh hoạt của bà con. Đến nay, 5/5 thôn của Vũ Lăng đều cơ bản đạt yêu cầu về cơ sở vật chất văn hóa.
Không chỉ có các hoạt động văn hóa, văn nghệ được tập trung phát triển, Vũ Lăng còn chú trọng đẩy mạnh cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa". Từ đó, phát động nhiều phong trào như: Xây dựng gia đình văn hóa, dòng họ văn hóa,... củng cố mối liên kết cộng đồng, nâng cao tinh thần đoàn kết của người dân.

Ngoài 70 tuổi, ông Phạm Văn Hữu đã 8 năm liền là Chủ tịch Hội người cao tuổi xã. Không những là “đầu tàu” trong mọi hoạt động của Hội, gương mẫu trong các phong trào chung, mà ở gia đình, ông Hữu còn là người cha, người ông gương mẫu để con cháu noi theo. Ông thường xuyên giáo dục con cháu giữ gìn truyền thống gia đình, sống giản dị, đoàn kết, hăng say lao động. Với phương châm “lá lành đùm lá rách”, “một miếng khi đói bằng một gói khi no”, gia đình ông tích cực giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn về cả vật chất lẫn tinh thần. Các hoạt động từ thiện nhân đạo của thôn, của xã đều có sự tham gia nhiệt tình của các thành viên. Đến nay, đã 5 năm liền gia đình ông Phạm Văn Hữu đạt danh hiệu gia đình văn hóa tiêu biểu xuất sắc, được huyện và xã tuyên dương, khen thưởng. Nhưng, với ông, phần thưởng và niềm vui lớn hơn cả là nhận được sự kính trọng, quý mến, tin tưởng của mọi người.  “ Gia đình chúng tôi  giáo dục con cháu, trước hết là phải học tập, học làm người, học đạo đức, học để phục vụ nhân dân, phục vụ xã hội, gương mẫu về mọi mặt, chấp hành chính sách của Đảng và Nhà nước... Mình già rồi, làm được gì cho con cháu cho xã hội tốt lành thì nên làm để làm gương cho con cháu trong gia đình.”Ông Phạm Văn Hữu tâm sự. Những gia đình văn hóa gương mẫu như gia đình ông Phạm Văn Hữu là nhân tố tích cực giúp đẩy nhanh tiến trình XDNTM của xã Vũ Lăng. Bên cạnh những kết quả tích cực, việc thực hiện tiêu chí văn hóa và cơ sở vật chất văn hóa ở một số địa phương vẫn tồn tại những mặt hạn chế.

Khó khăn trong thực hiện tiêu chí văn hóa tại cơ sở 

 Trung tâm văn hóa huyện Tiền Hải nhiều lúc cũng vắng vẻ như thế này

 Một trong những nguyên nhân chính hạn chế trong thực hiện tiêu chí văn hóa tại cơ sở là vẫn còn những xã chưa nhận thức hết được tầm quan trọng của các tiêu chí liên quan đến văn hóa, chỉ quan tâm đến lĩnh vực kinh tế, xây dựng cơ bản, mà không quan tâm chỉ đạo thường xuyên, đúng mức cho lĩnh vực văn hóa. Công tác xã hội hóa chưa quyết liệt, ngân sách còn khó khăn, nên việc đầu tư kinh phí cho tiêu chí văn hóa không đáp ứng đủ yêu cầu đề ra. Cùng với đó, trong bối cảnh các phương tiện thông tin đại chúng ngày càng phát triển như hiện nay, thì ở một số địa phương, việc thu hút và vận động người dân tham gia các hoạt động, phong trào văn hóa nghệ thuật cũng đang trở thành bài toán khó.

Câu chuyện từ nhà văn hóa xã Nam Thanh, huyện Tiền Hải là một minh chứng. Nhà văn hóa xã Nam Thanh đến nay đã khánh thành và đưa vào sử dụng được hơn 3 năm. Cơ sở vật chất khang trang, hiện đại, với số tiền đầu tư lên tới hàng tỷ đồng nhưng nhà văn hóa chỉ được sử dụng mỗi năm một vài lần vào những dịp quan trọng. Nam Thanh cũng đang đầu tư xây dựng và nâng cấp hệ thống nhà văn hóa tại các thôn, dự kiến sẽ hoàn thành trong năm 2014. Cơ sở vật chất đang được hoàn thiện nhưng việc thu hút người dân tham gia các phong trào văn hóa văn nghệ vẫn là vấn đề nan giải đối với địa phương.

Ông Bùi Xuân Thạo - Chủ tịch UBND xã Nam Thanh, huyện Tiền Hải lý giải: “Bà con cơ bản sản xuất nông nghiệp, đi làm cả ngày về mệt mỏi nghỉ ngơi nên thời gian tham gia văn hóa văn nghệ cũng có mức độ hạn chế. Thứ hai, thông tin tuyên truyền bây giờ rộng khắp rồi nên họ cũng ít tham gia.  Thứ ba, điều kiện về nguồn ngân sách để đầu tư phục vụ văn hóa văn nghệ của địa phương nói chung và các cơ sở thôn nói riêng cũng ở mức độ hạn chế nên việc huy động cũng rất khó khăn.”

Giải pháp hiện nay

Như kinh nghiệm xây dựng tiêu chí văn hóa bền vững vừa là động lực để xây dựng nông thôn mới tại xã Vũ Lăng. Đến nay, xã đã cơ bản hoàn thành 17/19 tiêu chí và đang tiến những bước cuối cùng để về đích nông thôn mới trong năm 2014. Trong chặng đường phía trước, tiêu chí văn hóa và cơ sở vật chất văn hóa tiếp tục là những tiêu chí được Vũ Lăng tập trung đầu tư, coi đó là nền tảng để duy trì, giữ vững thành quả của công cuộc XDNTM. Kinh nghiệm xây dựng tiêu chí văn hóa theo hướng bền vững được ông Phạm Văn Bính - Phó Chủ tịch UBND xã Vũ Lăng chia sẻ: Thứ nhất là công tác tuyên truyền. Thứ hai là xây dựng các quy chế, hương ước từ cơ sở thôn lên. Hiện tại xã có 5 thôn đều có 5 quy chế hương ước, vận động nhân dân trong các cuộc họp, các buổi sinh hoạt của CLB, lồng ghép vào tuyên truyền để người ta thực hiện quy ước hương ước. Hương ước mà người ta đã tự lập nên thì trên cơ sở đó để người ta thực hiện tốt phong trào văn hóa văn nghệ và phục vụ cho sinh hoạt cũng như chấp hành đường lối pháp luật của Đảng và Nhà nước đã đề ra”.

Cùng với Vũ Lăng, đến nay huyện Tiền Hải đã có 13/34 xã đạt tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa, và 25/34 xã đạt tiêu chí văn hóa trong XDNTM. Số thôn làng được công nhận đạt chuẩn đơn vị văn hóa chiếm 61%. Toàn huyện đã xây dựng hoàn thành 52 nhà văn hóa thôn và có 100% số xã đăng ký đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới đến năm 2020.

Hiện nay, huyện Tiền Hải chú trọng nâng cao chất lượng hiệu quả các chương trình văn hóa văn nghệ từ huyện tới cơ sở, lấy cơ sở là trọng tâm để xây dựng phong trào. Trình độ chuyên môn nghiệp vụ, phẩm chất đạo đức và hiệu quả công tác của đội ngũ cán bộ văn hóa ở cơ sở cũng được bồi dưỡng và nâng cao. Đồng thời, huyện đẩy mạnh xây dựng đời sống văn hóa cơ sở gắn với cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa khu dân cư” tập trung điều chỉnh hương ước, quy ước cho đúng với Quyết định 17 của UBND tỉnh Thái Bình, các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng và Nhà nước về thực hiện nếp sống văn hóa, duy trì nề nếp việc đăng ký bình xét gia đình văn hóa, thôn làng văn hóa. Huyện Tiền Hải có cơ chế hỗ trợ, huy động nguồn lực đầu tư cho cơ sở vật chất văn hóa tại các xã khó khăn, tạo điều kiện tối đa cho người dân có nơi sinh hoạt cộng đồng, nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho bà con. Từ thực tế của huyện Tiền Hải, có thể thấy thành công của tiêu chí văn hóa không những phụ thuộc vào sự sáng tạo, linh hoạt trong cách làm của mỗi địa phương, sự nỗ lực tìm tòi tháo gỡ những khó khăn của các cấp, các ngành, mà còn ở tinh thần, ý thức của người dân. Vấn đề mấu chốt là làm sao để mỗi người dân ý thức được mình vừa là chủ thể đi đầu trong xây dựng, vừa là chủ thể hưởng thụ các giá trị văn hóa do chính mình tạo dựng lên.