Tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ khi mới 17 tuổi, cựu chiến binh Phạm Văn Cư, ở xã Chí Hoà, huyện Hưng Hà, từng là lính bộ binh. Tháng 1 năm 1954, đơn vị ông tham gia nhiệm vụ kéo pháo bằng tay vào trận địa. 

Sau đó, nhận thông tin Đại tướng Võ Nguyên Giáp thay đổi cách đánh từ “Đánh nhanh thắng nhanh” sang “Đánh chắc tiến chắc”, các chiến sĩ lại kéo pháo ra. Kéo vào đã vất vả, kéo ra còn nguy hiểm, gian nan gấp bội. Địch phát hiện đường hành quân của quân ta, thả bom bắn phá ác liệt. Những nhiệm vụ nặng nề như vậy rất nhiều, đều trở thành kỷ niệm sâu sắc đối với ông. 

Các chiến sĩ Điện Biên kéo pháo

CCB Phạm Văn Cư, Đại đội 606, Tiểu đoàn 166, Trung đoàn 209, Sư đoàn 312 – Chiến dịch Điện Biên Phủ: Chiến đấu thì tôi nhớ nhất là trận khi chúng tôi ở đồi D phát triển xuống khu lòng chảo Điện Biên, đánh vào 505, 506, 507 thì vất vả lắm. Có những đoạn anh em phải đào giao thông hào cứ dũi dần, có những đoạn rất lầy lội, anh em chiến sĩ phải công nhau lên trên đầu để đưa đồng đội bị thương ra ngoài, chứ nếu đi dưới là nước ngang bụng. Trước khi đánh Điện Biên anh em chúng tôi ngủ ở dưới hầm, làm gì có chiếu có chăn như bây giờ, phải lấy lá khô thay chiếu giải nằm.

Còn cựu chiến binh Lê Gia Tuấn, ở xã Hồng An, huyện Hưng Hà, khi tham gia Sư đoàn 316 trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, ông mới 15 tuổi, được giao nhiệm vụ dẫn giải tù binh. Đi bộ hàng trăm km, tuy vất vả nhưng các chiến sĩ còn phải lo cả cái ăn, cái ngủ, thậm chí chăm sóc sức khỏe khi ốm đau cho những lính Pháp bại trận. 

CCB Lê Gia Tuấn, Sư đoàn 316 – Chiến dịch Điện Biên Phủ chia sẻ: Tôi dẫn giải tù binh hết về Phú Thọ xong lại lên xong lại về.. có dám đi ngoài đường đâu, phải luồn rừng đi chứ không tàu bay nó bắn chết.. Nó cao lênh khênh mà mình chỉ đứng đến lưng người nó thôi.. cứ 10 người lại 1 anh em đi kèm bên cạnh.

Trong trận Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, tuy mỗi người lính một nhiệm vụ khác nhau, nhưng tất cả đều một lòng quyết tâm vượt qua mưa bom bão đạn, không tiếc máu xương để bảo vệ từng tấc đất, bầu trời của Tổ quốc.

CCB Phạm Văn Cư, Đại đội 606, Tiểu đoàn 166, Trung đoàn 209, Sư đoàn 312 – Chiến dịch Điện Biên Phủ: Hồi ấy không phải là nghĩa vụ quân sự, mà là tình nguyện đi bộ đội, anh em bảo nhau rằng đã tình nguyện đi thì 1 sống, 2 chết, cố gắng hoàn thành nhiệm vụ. Thứ 2 là Tổ quốc ta bị thực dân xâm lược, nếu ta không chiến đấu giành lại đất nước bảo vệ Tổ quốc thì nó chiếm ta sẽ chết. Từ động lực ấy chúng tôi chiến đấu hăng say.

Nhờ tinh thần chiến đấu “gan không núng, chí không mòn”, chiều ngày 7/5/1954 quân đội ta và các lực lượng đã tiêu diệt hoàn toàn tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ. Với những người lính một thời xông pha nơi tuyến lửa, giây phút mừng vui chiến thắng như khắc sâu vào trong ký ức.

“Chín năm làm một Điện Biên/Nên vành hoa đỏ, nên thiên sử vàng”. Lời thơ trong tác phẩm “Ba mươi năm đời ta có Đảng” của nhà thơ Tố Hữu, như một đúc kết ngắn gọn mà đầy đủ. Cả dân tộc Việt Nam đã làm nên thiên sử vàng oanh liệt, đi vào lịch sử nhân loại bằng cuộc kháng chiến trường kỳ ba nghìn ngày không nghỉ.