Nếu như năm 2021, số nợ đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp trên địa bàn huyện Đông Hưng là 5 tỷ đồng, thì đến năm 2022, con số này đã tăng lên 5,4 tỷ đồng. Năm 2023 là 4,9 tỷ đồng và 6 tháng năm 2024 là 17 tỷ đồng. Doanh nghiệp có số nợ cao nhất lên tới 2 tỷ đồng.

Mặc dù cơ quan BHXH đã tuyên truyền nâng cao nhận thức, trách nhiệm cho các doanh nghiệp, người lao động, song khó khăn trong việc xử lý tình trạng chây ỳ, trốn đóng vẫn chưa khắc phục được. 

Ông Vũ Mạnh Hà, Giám đốc BHXH huyện Đông Hưng: Nguyên nhân là do một số đơn vị khó khăn về đơn hàng sản xuất nên chậm đóng kéo dài. Một số DN mặc dù biết là không đúng với Luật BHXH, nhưng đơn vị không chấp hành, cố tình để chậm đóng. Khi xuống làm việc, nhiều chủ doanh nghiệp nói rằng chậm đóng thì tính lãi, nhưng việc đó không đúng theo quy định của Luật BHXH, liên quan đến việc giải quyết các chế độ cho NLĐ kịp thời.

Đóng đến đâu tính đến đó là nguyên tắc tính hưởng BHXH. Bởi vậy, khi bị doanh nghiệp nợ đọng, trốn đóng BHXH, người lao động chỉ có 2 lựa chọn: hoặc chốt sổ BHXH theo thời gian thực đóng, hoặc chờ đến khi cơ quan chức năng đòi được khoản nợ BHXH từ doanh nghiệp. Lựa chọn cách nào thì người lao động cũng thiệt thòi.

Báo của của BHXH tỉnh Thái Bình cho thấy, từ đầu năm đến nay, tổng số tiền nợ các quỹ lên tới gần 280 tỷ đồng. Một số doanh nghiệp có số nợ cao là Công ty cổ phần đầu tư và phát triển Đức Quân nợ 17 tỷ đồng; Công ty cổ phần thương mại xuất nhập khẩu Datex nợ 4,5 tỷ đồng, Công ty TNHH nhựa COTEC nợ hơn 4 tỷ đồng… 

Ông Vũ Mạnh Hà, Giám đốc BHXH huyện Đông Hưng: BHXH huyện phân công chuyên quản bám sát đơn vị để vừa đôn đốc vừa hướng dẫn nghiệp vụ. Chúng tôi đã có kế hoạch tổ chức 2 hội nghị, 1 hội nghị gồm 50 đơn vị đăng ký thuế nhưng chưa đăng ký đóng BHXH cho NLĐ, 2 là hội nghị 100 đơn vị đã tham gia BHXH cho NLĐ nhưng chưa đầy đủ, mục đích là để mở rộng người tham gia đóng BHXH bắt buộc và giảm nợ, đảm bảo quyền lợi cho người tham gia.

Ông Bùi Thái Mạnh, Trưởng phòng Quản lý Thu, BHXH tỉnh Thái Bình: BHXH tỉnh tăng cường công tác thanh tra chuyên ngành, kịp thời xử lý và kiến nghị xử lý các hành vi vi phạm pháp luật trong thực hiện chính sách BHXH. Xử phạt kết hợp với công khai danh sách các doanh nghiệp nợ BHXH. Phối hợp với cơ quan điều tra để xử lý các trường hợp nợ BHXH có dấu hiệu hình sự.

Điều 216 Bộ Luật hình sự sửa đổi quy định, người có nghĩa vụ đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp cho người lao động mà gian dối, hoặc bằng thủ đoạn khác để không đóng, hoặc không đóng đầy đủ theo quy định từ 6 tháng trở lên, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này, nếu còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 500 triệu đồng đến 1 tỷ đồng, hoặc phạt tù từ 2 – 7 năm. 

Rõ ràng quy định là vậy, nhưng thực chất đã có trường hợp DN nào bị xử phạt chưa mới là vấn đề được quan tâm. Thực tế tại một số tỉnh thành trên cả nước đã có tình trạng DN nợ Bảo hiểm rồi phá sản hoặc chủ doanh nghiệp bỏ trốn. Cuối cùng chịu thiệt vẫn là người lao động. Thiết nghĩ việc giải quyết nợ đọng bảo hiểm là vấn đề đã được bàn tán từ lâu... Do đó cần phải có sự vào cuộc giải quyết quyết liệt hơn từ các cơ quan liên quan. Tránh việc mất bò với lo làm chuồng.