Thỏa thuận thương mại vừa đạt được sẽ giúp các doanh nghiệp hai bên có quyền tiếp cận các thị trường của nhau thuận lợi hơn rất nhiều so với các quy định của Tổ chức Thương mại thế giới. Mặc dù vậy, mối quan hệ Anh và EU từ ngày 1/1/2021 sẽ thay đổi, hạn chế hơn nhiều so với hiện tại.

  Về mua bán hàng hóa vốn chiếm một nửa trong số 900 tỷ USD kim ngạch thương mại song phương hằng năm, với thỏa thuận trên Anh là nền kinh tế ngoài EU duy nhất trên thế giới được quyền tiếp cận thị trường chung châu Âu một cách rộng mở như vậy. Tuy nhiên, kể từ ngày 1/1/2021, hàng hóa qua lại giữa hai bên sẽ phải đối mặt với việc kiểm tra, kiểm soát và những thủ tục hải quan nhất định.

 Về cạnh tranh bình đẳng, EU chấp nhận thương mại phi thuế quan để đổi lấy việc Anh chấp nhận duy trì các tiêu chuẩn về trợ cấp nhà nước, môi trường và các quyền của người lao động nhằm đảm bảo một "sân chơi bình đẳng" cho các doanh nghiệp EU. Tuy nhiên, Anh sẽ không bị bắt buộc phải tuân theo các quy định của EU hoặc chịu sự tài phán của Tòa án Công lý châu Âu một cách trực tiếp.

 Về quyền đánh bắt cá, ngư dân EU được bảo đảm quyền tiếp cận các vùng biển của Anh trong hơn 5 năm kể từ ngày 1/1/2021, nhưng với hạn ngạch bị cắt giảm 25% so với hiện nay. Khi kết thúc thời gian này, quyền tiếp cận các vùng biển Anh sẽ phụ thuộc vào những cuộc đàm phán hằng năm giữa hai bên.

Việc đi lại giữa hai bên sẽ bị tác động tức thì. Các công dân Anh sẽ không còn được tự do đi lại, làm việc và sinh sống tại EU, mà sẽ chỉ được miễn thị thực khi vào EU ngắn hạn, còn quyền tìm kiếm việc làm thì phụ thuộc vào quy định của quốc gia sở tại. Chiều ngược lại, các công dân EU cũng không còn được tự do di chuyển vào Anh bởi Chính phủ Anh xác định một trong những mục tiêu khi ra khỏi EU là để nước này thiết lập một hệ thống kiểm soát nhập cư mới.

 Với những thay đổi trong mối quan hệ hai bên, Văn phòng trách nhiệm ngân sách (OBR) Anh dự báo trong vòng 15 năm, nền kinh tế Anh bị thiệt hại 4% so với việc vẫn là thành viên của EU. Tuy nhiên, kết quả đó vẫn tốt hơn so với việc không đạt được một thỏa thuận khi mức thiệt hại kinh tế Anh trong cùng thời gian sẽ là 6% .

Về phía EU, Giáo sư Hylke Vandenbussche tại Đại học Leuven (Bỉ), nhận định rằng một Brexit với thỏa thuận thương mại tự do sẽ đồng nghĩa với việc nền kinh tế kết hợp của 27 quốc gia EU giảm 0,38% và mất khoảng 280.000 việc làm.

Nguồn TTXVN