Theo Quyết định của thủ tướng Chính phủ bắt đầu từ năm 2005, ngày 23/11 hàng năm được chọn làm "Ngày Di sản văn hóa Việt Nam". Mục đích nhằm phát huy ý thức, trách nhiệm của những người làm công tác bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa, đồng thời động viên các tầng lớp xã hội tham gia tích cực vào sự nghiệp bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc. Điều này đã cho thấy tầm quan trọng của công tác bảo vệ di sản văn hóa. Tuy nhiên ở đâu đó vẫn có những di sản chưa được bảo vệ tốt, bị xâm phạm. 

Cụm di chỉ Vườn Chuối (thuộc thôn Lai Xá, xã Kim Chung, huyện Hoài Đức, Hà Nội), gồm ba gò: Vườn Chuối, Dền Rắn và Mỏ Phượng, được xác định là nơi đánh dấu sự có mặt đầu tiên của cư dân Hà Nội cách đây khoảng 3.500 năm.

Tuy nhiên với việc triển khai 2 dự án: tuyến đường vành đai 3.5 của thành phố và tuyến đường nội bộ của Khu đô thị Kim Chung - Di Trạch đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến cụm di chỉ này. Theo khảo sát của Viện Khảo cổ, hiện gò Mỏ Phượng đã bị san ủi tới 90% diện tích, gò Dền Rắn cũng mất tới 50%.

Hình ảnh từ trên cao cho thấy Di chỉ Vườn Chuối đã bị xâm hại nghiêm trọng

Luôn tự hào vì quê hương sở hữu một di sản vô cùng quý giá nhưng những gì đang diễn ra khiến ông Nguyễn Văn Thắng, xã Kim Chung, huyện Hoài Đức, Hà Nội không khỏi xót xa. Dù ông cùng nhiều người dân đã cố gắng bằng nhiều cách để góp tiếng nói, hành động giữ lại di sản này nhưng kết quả không như mong đợi. Đó là chưa kể đến nạn trộm cắp cổ vật vẫn diễn ra thường xuyên. "Sau khi Bộ Văn hóa có quyết định khai quật 23/4/19. Thành phố đã dừng tất cả lại. Lúc khai quật họ dừng, sau không hiểu sao khai quật báo cáo kết quả xong, họ lại vi phạm. Phạm vi tuyến đường vành đai 3.5 của thành phố thì chấp hành nghiêm còn phạm vi Thăng Long 9 họ cứ làm tranh thủ như chuyện đã rồi." - Ông Nguyễn Văn Thắng, xã Kim Chung, huyện Hoài Đức, Hà Nội bày tỏ. 

Kể từ khi được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1969 đến nay khu di chỉ khảo cổ học Vườn Chuối đã được khai quật 9 lần, tư liệu thu được đã góp phần làm sáng tỏ lịch sử Hà Nội thời tiền sơ. Tuy nhiên cho đến nay vẫn chưa có đơn vị nào chịu trách nhiệm bảo vệ chính khu vực này.

Ông Lương Công Hòa – Phó Chủ tịch UBND xã Kim Chung, Hoài Đức, Hà Nội: Cái khó của địa phương hiện nay diện tích của di chỉ nằm trong dự án  khu đô thị Kim Chung Di Trạch  đã bàn giao cho họ quản lý mong muốn nếu được công nhận chính quyền địa phương sẽ triển khai bảo vệ theo quy định.

Trong khi các cơ quan chức năng vẫn chưa tìm ra được lời giải cho bài toán bảo tồn cụm di chỉ khảo cổ học Vườn Chuối thì người dân ở đây chỉ còn biết sưu tầm, giữ gìn những hiện vật thu được. Thông qua “Bảo tàng tư nhân” về di chỉ khảo cổ Vườn Chuối, ông Nguyễn Văn Hùng mong muốn giúp cho người dân ở khắp nơi hiểu hơn về giá trị của nơi này đồng thời góp thêm tiếng nói để gìn giữ di sản này cho muôn đời sau.

 Ông Nguyễn Văn Hùng đang giới thiệu về các hiện vật tại Bảo tàng Vườn Chuối của mình

Ông Nguyễn Văn Hùng – Xã Kim Chung, huyện Hoài Đức, Hà Nội: "Càng tìm hiểu những hiện vật niên đại lâu thì thấy càng có giá trị. Những người dân như tôi cũng có ý kiến nên để cho người dân tham gia vào, không chỉ nâng cao tính trách nhiệm mà trình độ hiểu biết của họ cũng nâng lên". 

Những người dân ở Lai Xá và các nhà khoa học đang ngày ngày mong mỏi cơ quan chức năng và chính quyền thành phố Hà Nội nhanh chóng vào cuộc, sớm có giải pháp kịp thời bảo vệ di sản quý giá này trước nguy cơ bị biến mất.

Nguồn TTXVN