Với những người con xa quê như anh Nguyễn Danh Huế, đoàn luật sư Hà Nội, quê hương, là nơi để anh cũng như bao người con xa quê khác trở về. Bên cạnh niềm vui trước sự đổi thay về bộ mặt nông thôn, đường làng phong quang, sạch sẽ, đi lại thuận lợi, đời sống nâng cao thì với những người xa quê, trở về như anh Huế, có gì đó như là một sự mất mát trong miền ký ức đẹp về quê hương . 

Anh Nguyễn Danh Huế: Trước đây, ở nông thôn, các gia đình thường sống trong những ngôi nhà 3 gian, 5 gian, có vườn trước, vườn sau, ao trước, ao sau rất hài hòa và mát mẻ. Nhưng  hiện nay, người dân thích làm nhà mái bằng, nhà cao tầng, nhà ống, bám mặt đường giao thông. Đối với những người lớn lên, xa quê thì chúng tôi mong muốn, nông thôn phát triển, nhưng vẫn phải giữ được những cái cũ, những cái đã tạo nên bản sắc văn hóa của nông thôn Việt Nam.

Trong tốc độ đô thị hóa mạnh mẽ như ngày nay, bên cạnh sản xuất nông nghiệp, người nông dân trở thành công nhân, tiểu thương, thu nhập, đời sống được nâng cao, vì thế các dịch vụ phục vụ sản xuất và đời sống cũng phát triển mạnh. 

Những khu dân cư mới, bám ven hai bên trục đường giao thông đã được hình thành, người dân mua đất làm nhà ở một phần, phần lớn các cửa hàng, dịch vụ được mở ra, đáp ứng nhu cầu giao thương của người dân.

Ông Trần Nhuệ - xã Phú Xuân, Thành phố Thái Bình: Đường mở đến đâu thì người dân ùa ra xây dựng nhà cửa đến đấy. Có lẽ chúng ta cần xem lại, công tác quy hoạch. Bởi mỗi căn nhà mặt đường mọc lên, nghĩa là một diện tích đất nông nghiệp bị mất đi. Một diện tích nông nghiệp bị mất đi, nghĩa là môi trường sinh thái bị ảnh hưởng.

Nhà văn, nhà báo, đạo diễn cao cấp Minh Chuyên cho biết quê hương luôn là nơi bình yên nhất để mỗi người trở về sau một hành trình vất vả, mưu sinh. Nhưng tình quê, hồn quê ngày nay đã và đang bị mai một.

Nhà văn, nhà báo, đạo diễn cao cấp Minh Chuyên Thái Bình: phong trào nông thôn mới phát triển rất mạnh, đường làng phong quang, sạch sẽ, các công trình văn hóa phụ trợ đã tạo ra một sự thay đổi rõ nét về nông thôn. Những cấu trúc nông thôn bình dị, thanh bình đang bị phá vỡ..Hầu hết  những lũy tre làng, cây đa, bến nước sân đình, hình ảnh gắn cả cuộc đời với những người con xa quê đang mất dần. Đó là sự mất mát về hồn quê, nó chỉ còn lại trong ký ức.

Những trăn trở, những nuối tiếc, những đánh giá của người dân cũng là những trăn trở, những đánh giá của Ban Thường vụ Tỉnh ủy tại Nghị quyết số 05 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Thái Bình.

Đồng chí Nguyễn Hồng Diên, Ủy viên TW Đảng, Bí Thư Tỉnh ủy, chủ tịch HĐND tỉnh Thái Bình nhấn mạnh: Chúng ta thống nhất hình thành khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu nằm liền kề các khu dân cư hiện có, chứ không phải là tiếp tục chiếm mặt đường, mặt ngõ như các khu dân cư mới hình thành tại một số địa phương như hiện nay . Khu dân cư này  phải là khu có sự kết nối với các thiết chế văn hóa làng hiện có, để  làm sao hình thành những khu dân cư mới, điển hình mới, mẫu hình mới nhưng mà không tạo ra xung đột trong đời sống nông thôn.

UBND tỉnh Thái Bình cũng đã xây dựng kế hoạch số 54 về việc thực Nghị quyết số 05 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy với những mục tiêu, nhiệm vụ cụ thể. Để bảo đảm kết quả xây dựng nông thôn mới không chỉ dừng lại ở việc hoàn thành các tiêu chí của Trung ương mà tiến tới đem lại sự đổi thay trong đời sống vật chất, tinh thần của người dân, vừa tiếp cận được cái mới nhưng vẫn giữ được bản sắc, văn hóa truyền thống vốn có. 

Việc hình thành khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu, nghĩa trang nhân dân kiểu mẫu theo hướng trật tự, nền nếp, văn minh, góp phần từng bước khai thác, sử dụng hiệu quả quỹ đất nông thôn . Để quê hương luôn là nơi trở về bình yên, là niềm tự hào, là chốn tâm linh của mỗi người dân Việt.

Phạm Hương