Tết đoan Ngọ là một trong những ngày lễ truyền thống không chỉ riêng ở Việt Nam hay Trung Quốc mà ở Triều Tiên, Hàn Quốc cũng có Tết Đoan ngọ,  gắn liền với quan niệm về sự tuần hoàn của thời tiết trong năm. Nhưng lịch sử và ý nghĩa ngày Tết đoan ngọ ở nước ta lại có nét khác biệt. Không chỉ là ngày diệt sâu bọ mà còn là thờ cúng tổ tiên. Vào ngày này, mỗi gia đình thường chuẩn bị hoa quả, rượu nếp và nhiều vật phẩm khác, trước là để dâng cúng ông bà tổ tiên, mong mùa màng bội thu, cầu sức khỏe, bình an, sau đó, cả gia đình quây quần ăn những thứ quả chua, rượu nếp,… để diệt trừ “sâu bọ”, xua đuổi hết bệnh tật… 

Theo lệ, đúng ngọ (12h trưa), người dân ở một số địa phương còn rủ nhau đi hái lá. Đây là thời khắc có dương khí tốt nhất, là giờ mặt trời toả ánh nắng tốt nhất trong năm. Lá cây cỏ hái được vào giờ này có tác dụng chữa bệnh. 

Tại một số địa phương, đây cũng là ngày, những chàng rể thường mang đến nhà bố vợ một chú vịt sống để làm quà biếu. Vì trước đây có quan niệm chưa thực sự trong bình đẳng giới, con gái đi lấy chồng coi như mất. Về nhà chồng, chăm lo công việc nhà chồng, từ các việc nhỏ cho đến các Lễ Tết lớn trong năm. Chính vì thế nên mùng 5/5 âm lịch là ngày để con rể trả ơn bố mẹ vợ.

Dù mỗi vùng quê có những cách riêng để đón tết Đoan ngọ, thế nhưng đều thể hiện nét văn hoá cổ truyền “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc.

Thu Hà