1. Mô hình nuôi gà ta thả vườn

Đến ấp Hòn Quéo, xã Thổ Sơn, huyện Hòn Đất, Kiên Giang hỏi thăm gia đình bà Khưu Phương Quế có mô hình kết hợp vườn cây ăn trái với nuôi gà ta thả vườn thì ai cũng biết.  Nhờ có diện tích đất vườn rộng rãi, lại đang trồng các loại cây ăn quả lâu năm nên có điều kiện thuận lợi chăn nuôi gà. Mặt khác, xưa nay người dân địa phương chỉ nuôi gà theo hình thức nhỏ lẻ, chưa thực sự đầu tư với quy mô lớn, bà Quế không ngần ngại đầu tư cho mô hình nuôi gà thả vườn.

 Ban đầu, do chưa hiểu rõ về kỹ thuật chăm sóc gà thả vườn nên bà chỉ nuôi thử 200 con, vừa nuôi vừa rút kinh nghiệm. Nhờ cần cù, ham học hỏi, không ngừng nghiên cứu thêm sách báo và biết cách áp dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật, bà Quế đã nhận ra rằng nuôi gà ta thả vườn rất dễ chăm sóc, ít dịch bệnh, đàn gà phát triển nhanh và đều; nuôi gà trong vườn còn tận dụng được nguồn phân bón trực tiếp cho cây trồng rất tốt. Từ 200 con gà ban đầu, đến nay đàn gà nhà bà đã phát triển lên đến trên 1.000 con. Mô hình nuôi gà ta thả vườn của gia đình bà Quế được thương lái đến đặt mua tại nhà. Bà Quế cho biết: “Mô hình nuôi gà của gia đình bà đang đầu tư có hiệu quả kinh tế hơn chăn nuôi bò, lợn lại không tốn công chăm sóc, thức ăn chủ yếu là cám, lúa, bắp, rau xanh, tiết kiệm được chi phí, vốn đầu tư chuồng trại lại không cao, chủ yếu dùng các vật liệu như lưới thép B40, gạch chỉ xây chân tường, tre, gỗ tạp quanh vườn, bạt, nhưng vẫn đảm bảo giữ nhiệt độ thích hợp cho đàn gà.

Để đạt được hiệu quả kinh tế cao trong chăn nuôi, điều kiện đầu tiên là phải cho đàn gà ăn sạch, ở sạch và phòng chống dịch bệnh thường xuyên, đặc biệt, giao thời giữa lứa cũ và lứa mới, sau khi xuất bán phải vệ sinh kỹ chuồng trại, trồng thêm rau xanh, chuối, các loại cây trong sân vườn để cung cấp thức ăn cho lứa gà mới nuôi. Với mô hình chăn nuôi mới này, những năm gần đây thu nhập gia đình bà luôn ổn định và phát triển. Bình quân mỗi năm trừ chi phí, gia đình bà thu lãi từ nuôi gà khoảng 70- 80 triệu đồng. Thấy mô hình hiệu quả và phù hợp, nhiều hộ dân trong xã đã đến tham quan và học hỏi kinh nghiệm để triển khai thực hiện.

2. Mô hình nuôi gà ta trên sân cát

Ở xã Quỳnh Lâm, huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình, mô hình nuôi gà trên sân cát đến nay đã mở rộng ra hơn 100 hộ. Từ nuôi gà trên sân cát, nhiều hộ đã có thể thoát nghèo và vươn lên làm giàu. Gà trên cát ở Quỳnh Lâm trở thành một thương hiệu gà có chất lượng cao, có thể cung ứng cho các thị trường lớn như toàn thành phố Hà Nội, Hải Phòng…   

Ông Lưu Bá Đông là một trong những hộ thực hiện mô hình nuôi gà trên sân cát ở xã Quỳnh Lâm. Từ nuôi gà trên sân xi măng, ông Đông chuyển sang nuôi gà trên sân cát. Cũng từ đó, gia đình ông đã thuận lợi hơn trong phát triển kinh tế gia đình.  “Như trước kia khi tôi chưa làm mô hình nuôi gà trên sân cát thì mỗi khi trời mưa nước không thoát được, bệnh cầu trùng phát triển rất mạnh. Từ khi tôi làm mô hình này, tôi đã tiết kiệm được rất nhiều tiển thuốc chữa bệnh cho gà.”- Ông Đông chia sẻ. 

Theo kinh nghiệm của ông Đông, với mô hình nuôi gà trên sân cát thì loại gà ta sẽ thích hợp hơn gà công nghiệp, vì gà ta ưa vận động hơn. Gà như vậy cũng sẽ phát triển tốt, không bị nhiễm bệnh.

Bên cạnh những ưu điểm, sân cát cũng có nhược điểm là giữ nhiệt rất lâu, vào những ngày trời nắng, nhiệt độ sân cát rất cao có thể lên tới 40 độ C. Để khắc phục nhược điểm này bà con nên trồng cây che mát một khoảng sân mát cho gà chơi.

Tuy nhiên, để đạt hiệu quả cao, bà con cũng cần thực hiện tốt khâu phòng bệnh. Khi chăn nuôi gà trên sân cát bà con phải thường xuyên dọn dep chuồng trại. Cứ 2-3 ngày, bà con thay chất độn chuồng và sau một năm thì bà con thay cát một lần, còn trong quá trình nuôi có thể bổ sung thêm cát sau mỗi lứa nuôi gà. Đặc biệt là phần lông gà rụng xuống phải quét bỏ, không để lưu tồn trong chuồng lâu. Vì khi đói  gà sẽ ăn lông, lâu ngày thành thói quen, khi đó gà có thể đánh nhau.

Cát dùng để làm sân nuôi gà chủ yếu là dùng cát đen, vì cát đen có giá rẻ và giữ ẩm tốt hơn cát vàng. Bà con sau khi mua cát về có thể đổ trực tiếp vào sân chuồng. Tùy vào điều kiện của gia đình, đặc điểm địa hình khu chuồng trại mà mua khối lượng cát phù hợp. Trung bình độ dày tầng cát từ 50 cm trở lên. Khu vực trũng phải đổ nhiều cát hơn khu vực có địa hình cao để sao cho độ cao từ bậc cửa chuồng xuống đến sân cát khoảng 10 cm là vừa, tránh cho gà phải vận động quá nhiều gây stress.

Cát là vật liệu có sẵn, dễ tìm dễ mua, thích hợp với nhiều địa hình khác nhau. Đặc biệt nuôi gà trên sân cát này rất phù hợp với những nơi ven sông, nguồn cát sẵn có, như vậy sẽ tiết kiệm chi phí xây dựng chuồng trại.

3. Mô hình nuôi gà ta thả vườn an toàn sinh học

Tháng 8-2015, Trạm Khuyến nông khuyến ngư Thành phố Bà Rịa cung cấp 1.400 con gà ta giống cho 7 hộ vừa thoát nghèo đầu năm 2015 ở xã Long Phước với tổng kinh phí gần 89 triệu đồng. Mỗi hộ được hỗ trợ 200 con gà 30 ngày tuổi, 200 kg cám thực phẩm và được hướng dẫn kỹ thuật làm chuồng trại theo chuẩn quy định. Ngoài ra, để phòng trừ các bệnh như tụ huyết trùng, cầu trùng… cho gà, các hộ còn được khuyến cáo vệ sinh sát trùng chuồng trại, máng ăn, máng uống trước khi thả con giống từ 5-7 ngày, áp dụng nghiêm ngặt lịch tiêm phòng vac-xin, bảo đảm thức ăn đủ chất đạm, khoáng và vitamin… Nhờ thực hiện đúng quy trình chăn thả do Trạm Khuyến nông khuyến ngư hướng dẫn, sau gần 3 tháng nuôi, trọng lượng bình quân mỗi con gà đạt từ 1,5-2kg. Với giá bán cao hơn 10-15.000 đồng/kg so với nuôi gà thông thường, ước tính người nuôi thu lãi khoảng hơn 20 triệu đồng/lứa 200 con. Mô hình nuôi gà ta thả vườn phải đáp ứng đủ các tiêu chí như: Có diện tích vườn, chuồng trại rộng, đáp ứng yêu cầu về an toàn sinh học, bảo đảm không gây ô nhiễm trong khu dân cư. Ngoài ra, trước khi nuôi, các hộ còn được tập huấn về kỹ thuật chăm sóc và phòng bệnh cho gia cầm nói chung và phòng bệnh trên đàn gà nói riêng. Mô hình này phù hợp với những hộ gia đình ít vốn, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển chăn nuôi theo hướng an toàn, đồng thời góp phần giảm nghèo bền vững tại địa phương.

 4. Mô hình nuôi gà ta thương phẩm

Sau nhiều năm nuôi heo không hiệu quả, cuộc sống gia đình gặp khó khăn, qua tìm hiểu và tham quan các mô hình mới, năm 2010, ông Phạm Khắc Nhân ở ấp Nam Hải, xã Đại Hải, huyện Kế Sách, tỉnh Sóc Trăng đã quyết định đầu tư xây chuồng nuôi thử 1.200 con gà ta thương phẩm và ông đã thành công.

Sau vài đợt nuôi cho lợi nhuận khá, ông Nhân đã mở rộng quy mô lên 4 trại thả nuôi 4.800 con gà giống, ông cho biết: “ Khi chọn giống, tôi chọn những con giống bố mẹ đã được tiêm ngừa nên gà con nuôi rất an toàn, tỉ lệ hao hụt rất thấp. Hiện giống gà này đang bán chạy nhất trên thị trường, nuôi 1.000 con sau gần 3 tháng thì cho lợi nhuận khoảng 25-30 triệu đồng.”

Không chỉ có con giống tốt, ông Nhân còn xây dựng chuồng trại thoáng mát đúng quy cách, quá trình nuôi có sử dụng đệm lót sinh học để hạn chế ô nhiễm môi trường, biết cách phòng trị bệnh cho gà. Sau mỗi lần xuất bán ông đều làm vệ sinh chuồng trại, khử trùng, thay đệm lót sinh học rồi mới tái đàn…nhờ thực hiện tốt các yêu cầu trong chăn nuôi mà trại gà của ông Nhân luôn phát triển tốt, tỉ lệ hao hụt rất thấp và không bị  rủi ro. Cứ 80 ngày chăm sóc là xuất bán 1 lứa gà, trọng lượng 1,4- 1,5kg/con, mỗi năm 4 trại gà của ông Nhân xuất bán 4 lứa gà thương phẩm khoảng 27.000 kg thịt, giá bán từ 65.000- 80.000 đồng/kg, sau khi trừ chi phí ông Nhân còn lãi khoảng 500 triệu đồng/năm, chưa kể tiền bán phân gà để làm phân hữu cơ phục vụ cho sản xuất nông nghiệp.