Theo lãnh đạo Bộ GD-ĐT, để xảy ra vấn đề lạm thu, nguyên nhân chủ yếu là một số cơ sở giáo dục cố tình thực hiện sai quy định của Nhà nước; mượn danh nghĩa khoản thu “tự nguyện” hay “thu các khoản thu ngoài quy định của nhà nước” để thu các khoản tiền trái quy định. Ở đây, Ban đại diện cha mẹ học sinh chưa làm hết trách nhiệm của mình.

Bên cạnh đó, một số địa phương chỉ đạo và phân bổ ngân sách nhà nước cho các cơ sở giáo dục với tỷ lệ chi cho các hoạt động thấp, chưa đảm bảo mức tối thiểu cho chi hoạt động, chuyên môn nghiệp vụ là 18% theo Quyết định số số 46/2016/QĐ-TTg ngày 19/10/2016 của Thủ tướng Chính phủ.

Các địa phương cũng chưa thực hiện tốt vai trò trách nhiệm quản lý nhà nước về giáo dục trên địa bàn, chưa thanh tra, kiểm tra kịp thời để xử lý các cơ sở giáo dục có sai phạm về thu chi tài chính, dẫn đến còn tình trạng các cơ sở giáo dục thực hiện một số khoản thu ngoài quy định.

Trước năm học mới 2018-2019, Bộ GD&ĐT đã có Công văn số 1029/BGDĐT-KHTC ngày 19/3/2018 gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc báo cáo và cam kết thực hiện giá dịch vụ giáo dục và chống lạm thu năm học 2018-2019, trong đó đã quán triệt các cơ sở giáo dục thực hiện các khoản thu theo đúng quy định, không thu các khoản thu trái quy định để xảy ra tình trạng lạm thu và cam kết thực hiện ổn định giá dịch vụ đối với lĩnh vực giáo dục.

Bắt đầu năm học mới, phụ huynh lại lo phát sinh các khoản thu ngoài quy định dưới danh nghĩa tự nguyện

Để tăng cường chống lạm thu, Bộ GD&ĐT đang lấy ý kiến rà soát để bổ sung sửa đổi Thông tư số 55/2011/TT-BGDĐT ngày 22/11/2011 ban hành điều lệ ban đại diện cha mẹ học sinh và Thông tư quy định về tài trợ cho các cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân (thay thế Thông tư số 29/2012/TT-BGDĐT ngày 10/9/2012) đang đăng mạng lấy ý kiến rộng rãi để sửa đổi phù hợp với thực tế.

Theo đó, Bộ GD&ĐT không cấm việc kêu gọi tài trợ hay xã hội hóa cho giáo dục, tuy nhiên phải tuân thủ nguyên tắc kêu gọi vận động, quy trình tiếp nhận, quản lý và sử dụng nguồn tài trợ, xã hội hóa theo đúng quy định.

Cơ sở giáo dục lập danh mục xã hội hóa, danh mục kêu gọi vận động, tiếp nhận các khoản tài trợ để thực hiện các nội dung trang bị đồ dùng, thiết bị, đồ dùng dạy và học, thiết bị đào tạo và nghiên cứu khoa học, công trình xây dựng, sửa chữa và xây dựng cơ sở vật chất phục vụ hoạt động giáo dục tại cơ sở giáo dục; hỗ trợ hoạt động giáo dục, đào tạo và nghiên cứu khoa học trong cơ sở giáo dục; hỗ trợ các quỹ khuyến học, tài trợ học bổng cho học sinh, sinh viên trong cơ sở giáo dục công khai minh bạch.

Trường hợp cơ quan quản lý cấp trên phát hiện kế hoạch vận động tài trợ không đúng quy định thì phải yêu cầu dừng việc vận động tài trợ.

Bộ GD-ĐT đề nghị UBND các tỉnh, thành phố bố trí đảm bảo nguồn lực cho giáo dục của địa phương theo Quyết định số số 46/2016/QĐ-TTg ngày 19/10/2016 của Thủ tướng Chính phủ; chỉ đạo các cơ sở giáo dục trên địa bàn thực hiện thu các khoản thu theo đúng quy định.

Bộ GD&ĐT cũng đang hoàn thiện việc xây dựng trình Chính phủ ban hành Nghị quyết huy động nguồn lực xã hội hóa đầu tư cho giáo dục để kêu gọi mọi nguồn lực trong và ngoài nước để đầu tư cho ngành giáo dục.

Bộ GD&ĐT và UBND các tỉnh, thành phố sẽ tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các cơ sở, người đứng đầu các cơ sở giáo dục vi phạm để kịp thời chấn chỉnh, xử lý những sai phạm, đặc biệt là xử lý nghiêm người đứng đầu các cơ sở giáo dục để xảy ra tình trạng lạm thu.

Cha mẹ học sinh, ban đại diện cha mẹ học sinh, giáo viên cần hiểu rõ Điều lệ cha mẹ học sinh, từ đó thực hiện theo đúng quy định và ủng hộ nhưng không bị “lợi dụng” để thu các khoản thu trái quy định.