Sau hơn 10 năm tạo dựng xưởng sửa chữa cơ khí, từ thực tế sửa chữa máy móc, anh Trần Ngọc Phương đã có hình thành ý tưởng thiết kế và chế tạo ra máy thu hoạch ngao. Thiết bị máy thu hoạch ngao được ra đời từ sự sáng tạo và dày công tìm hiểu, nghiên cứu của anh Trần Ngọc Phương sau hơn 1 năm. 

Anh Trần Ngọc Phương, thôn Tân Lạc, xã Đông Hoàng, huyện Tiền Hải: Trong quá trình chế tạo sửa chữa máy móc thiết bị cho bà con đi làm, thấy bà con làm vất vả tốn sức lao động. Nên tôi có ý tưởng nảy ra sáng chế ra máy tự đi thu hoạch ngao lên, bà con chỉ việc đi theo cho ngao vào bao và chở lên thuyền, lên bờ.

Theo anh Phương, để có được một thiết bị máy thu hoạch ngao như hiện tại, thì anh Trần Ngọc Phương đã trải qua gần 1 năm rưỡi mày mò, nghiên cứu, lắp ráp và hàng chục lần đưa đi hoạt động, đánh bắt thử nghiệm. Đến cuối năm 2018, thiết bị máy bắt ngao đã được hoàn thiện và hoạt động ổn định. Máy bắt ngao có cấu tạo gồm 21 bộ phận, các cụm chi tiết chính như: máng tải, cụ bộ phận phá đất, bộ phận tăng chỉnh tia nước, hệ thống xoắn dồn ngao, bộ phận đẩy nâng đỡ máy. Máy có thể hoạt động tốt trên các loại bãi nuôi nền cát phù sa ven biển, nơi phù hợp nuôi ngao. 

Anh Trần Ngọc Phương, thôn Tân Lạc, xã Đông Hoàng, huyện Tiền Hải: Lúc đầu làm phụ tùng thiệt bị ở trong đầu thôi. Có nhiều cái mình tự lắp đặt, thành hình nhưng không đạt, chi phí đắt đỏ. Cả 1 quá trình dày công nghiên cứu lắp ráp, rồi khi chạy thử ở thực tế lại khác. Sau hơn 1 năm đến giờ ra sản phẩm chính thức. Máy có 2 phương án hoạt động, máy tự đánh bắt chỉ cần 1 người lái đằng trước.

Ông Nguyễn Đình Thường, Tổ trưởng Tổ thu hoạch ngao của hội CCB, xã Đông Hoàng, huyện Tiền Hải: Hiện tại tôi đã đánh bắt con ngao 30 năm nay, đây là công nghệ đầu tiên, chưa ai có và hiệu quả nhất. Đồng thời, đạt năng suất cao nhất.

Máy thu hoạch ngao được chế tạo gọn nhẹ, các chức năng được kết hợp đồng bộ với nhau. Máy sử dụng động cơ Diesel nhỏ hơn các phương pháp thu hoạch ngao truyền thống và chỉ một động cơ máy chạy chung cả bơm nước và di chuyển đóng gói. Máy được hoạt động vận hành theo nguyên tắc: Động cơ Diesel nằm trên khung máy chạy sẽ truyền động qua dây đai truyền động cho bơm nước phía trước và hộp số truyền động số chính phía sau. Bơm nước sẽ hút nước từ hộp lọc nước nguồn vào để cấp nước ra đường ống nước ra xuống bộ phận chia nước để làm lỏng cát và làm bung ngao lên khỏi mặt bãi. Ngao sẽ được máy chạy tiến xúc vào lồng sàng có khe thoát cát. Hộp số truyền động bằng xích xuống trục nhông trên máng tải kéo xích tải cào đươc đỡ bằng thanh đỡ xích, xích tải chạy đồng thời truyền động làm quay trục vít nằm ngang phía sau lồng sàng dồn ngao từ hai bên vào giữa nơi xích cào kéo ngao lên máng để đóng bao. 

Theo anh Trần Ngọc Phương việc thiết kế máy thu hoạch ngao tự động có nhiều công đoạn, ngư dân không cần phải rũ, việc nặng máy làm hết, con người chỉ cần dẫn đường, đi lên xe chở vào tàu. Trong quá trình lao động sản xuất bao giờ cũng có nhiều giai đoạn cải tiến, có thể thay đổi trong kết cấu máy, vừa làm vừa hoàn thiện để máy tối ưu hơn.

Hiện tại, với một thiết bị máy thu hoạch ngao, làm việc trong 1 tiếng cần cung cấp 2 lít dầu nhiên liệu phục vụ cho máy hoạt động. Mỗi máy có thể thu hoạch dao động từ 4-6 tấn ngao thương phẩm. Theo thực tế đánh bắt, mỗi máy có thể thu hoạch được diện tích 5.000m2 (hay gần 1,5 mẫu) trong 8 tiếng làm việc. Ngoài ra, máy có thể kết hợp với nguồn nước rời thu hoạch ngao trên bãi triều cạn nước cho năng suất thu hoạch cao gấp 3 lần so với phương pháp phun nước dồn ngao truyền thống. Do đó, việc sáng chế và đưa vào hoạt động thành công máy thu hoạch ngao của anh Trần Ngọc Phương, xã Đông Hoàng, huyện Tiền Hải đã giúp người ngư dân không chỉ tiết kiệm thời gian, giảm chi phí đánh bắt ngao, mà còn giúp tăng sản lượng thu hoạch và giảm nhân công lao động so với giàn sủi ngao trước kia. 

Theo ông Nguyễn Đình Thường, Tổ trưởng Tổ thu hoạch ngao của hội CCB, xã Đông Hoàng, huyện Tiền Hải thì nếu tính ra 1 máy này đánh 1h thì dao động bắt từ 3-6 tấn ngao, mất khoảng 2 lít dầu. Tiết kiệm nhân công lao động và giảm các chi phí khác. So với máy thu hoạc ngao trước đây, khi khai thác 15 tấn ngao thịt thì cần 15 - 17 người, công nghệ này chỉ cần 6  - 7 người. Quan trọng là việc con người sử dụng nó cần có kỹ thuật, vì mỗi bãi ngao có địa hình khác nhau.

Theo anh Trần Ngọc Phương dự tính lên giá máy thu hoạch ngao là 100 triệu đồng, hiện nay máy đang đưa xuống tàu của hội cựu chiến binh xã Đông Hoàng đi khai thác khu vực quanh đây. Sắp tới đây, anh Phương sẽ đưa máy vào Bến Tre để khai thác, đánh bắt ngao.

Nhờ áp dụng tiến bộ kỹ thuật mà anh Trần Ngọc Phương đã sáng chế ra máy thu hoạch ngao. Việc đưa cơ giới hóa, máy móc hiện đại vào sản xuất, nhằm đáp ứng, phục vụ nhu cầu thiết yếu trong nuôi trồng của người ngư dân. Thiết bị máy thu hoạch ngao đã mở ra một hướng thu hoạch, canh tác mới cho người dân vùng ven biển./.

Phương Thúy